تحلیلی بر تحول نقاشیهای گلومرغ از حاشیههای تزئینی مرقعات به تک نگارههای مستقل

پرداختن به گل، گیاه و پرنده در هنر و ادبیات ایران دارای اهمیت ویژهای است؛ تا جایی که موضوعی مستقل به نام گلومرغ در نگارگری ایران پدید آمده است. این پژوهش با هدف جستجوی نقش گل و مرغ در بستر هنر، فرهنگ و ادبیات ایران، به تبیین جایگاه نمادین این دو عنصر در ادبیات، عرفان، اسطوره و مذهب پرداخته و چگونگی تبدیل نقوش تزئینی گلومرغ در حاشیه مرقعات، به موضوعی مستقل در نگارگری را بررسی می نماید. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی و به شیوه کیفی بوده و گردآوری اطلاعات در راستای مطالعه منابع مکتوب کتابخانه ای است. نتایج مطالعه نشان داد که ریشههای دیرین و اسطوره ای ارتباط نماد درخت و پرنده در کنار عواملی چون میل به طبیعت گرایی و موضوعات عینی به واسطه ورود آثار هنری به ایران به خصوص نگاره های چینی در دوره تیموری صورت پذیرفت. از سوی دیگر، عدم وجود کارفرما و سفارش دهنده در مورد این تکنگاره ها و روایت عاشقانه شاعران و ادیبان از داستان گل و بلبل – نخستینبار عطار، حکایتی مستقل از عشق بلبل به گل در منطقالطیرآورده است و در ادامه این داستان در متون ادبی دیگر تکرار شده - برای بیان اندیشه های عرفانی و گرایش مردم به این نوع ادبیات به خصوص در دوره قاجار موجب گسترش و مقبولیت نقاشی گلومرغ شده است.

کلیدواژه ها:

نقاشی ، گل و مرغ ، نگاره ، مرقعات