نماد و نشانه در معماری دوره قاجار (نمونه مورد مطالعه مسجد عماد کرمانشاه)

معماری به عنوان نقطه تالقی علم و هنر، با هدف ارتقای کیفیت مکان، امروزه به صورتی گسترده دست به گریبان نظریات و مقوله های درهم تنیده نشانه شناختی شده است. مفاهیمی همچون داللت گری دیداری، تاویل پذیری و هرمنوتیک، متدولوژی بیان و طراحی که از پیامدهای نشانه شناسی در عرصه های مختلف هنری هستند، چنان که می توان گفت پیوند و انسجامی وصف نشدنی دارند که قدسی است بی آنکه منحصرا اسلامی باشد، و دنیوی است بی آنکه مبتذل باشد زایش این هنر در نخستین مراحل خود، در معماری دوران قاجار تحقق یافت. بنابراین، نشانه شناسی در محیطی دینی زاده شده است، و اعم از این که تماس بزرگداشت دین بود یا پاسخی به دعوت دین، بی گمان زایشی قدسی بوده. با مشاهده ی آثار معماری مساجد ایران می توان دریافت که رابطه ای عام و خاص با هنرهای قدسی دارد. از این رو، هنر ایرانی - اسلامی ضرورتا برمبنای نشانه شناسی قدسی است. بنابراین، نیازمند تعریف شاخصهایی هستیم که در معماری اسلامی ایران به ویژه در دوران قاجار بطور ویژه وجود دارند. لذا در این مقاله پس از ارائه تعریفی از نشانه شناسی و هنر قدسی به بیان این شاخص ها خواهیم پرداخت که در نهایت به بررسی انسجام و پیوستگی هنر و حکمت ناب ایرانی با هنرهای قدسی منتج خواهد شد. این مقاله که حاصل مشاهدات عینی و مطالعات اسنادی می باشد؛ به شیوه تحلیلی-دوله در شهر توصیفی، به شرح و بیان معماری مسجد عمادال کرمانشاه خواهد پرداخت و در پایان با نتایجی مطلوب سعی در گسترش حوزه شمول دانش معماری را خواهد داشت.

کلیدواژه ها:

دوران قاجار ، ایرانی ، معماری ، شاخصه ها ، هنر قدسی ، نشانه شناس