مقایسه و بررسی نماد گل و مرغ در دوره صفویه و قاجار

نقش گل همواره در هنر ایران، به ویژه در آثار گل و مرغ، از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. در هنر گل و مرغ صفویه تا اواخر قاجار است و به دلیل دستیابی به گونه ای بیشتری از گلها، آثار گل و بوته نیز در این ادوار، مورد بررسی قرار گرفته است. با شناسایی و بررسی انواع گونه های گلها، مشخص می کند که موقعیت جغرافیایی و مفاهیم عرفانی و نمادها، هرکدام چه تاثیری بر گزینش و شکل و رنگ گل در آثار گل و مرغ و گل و بوته داشته اند. در اواخر دوره صفوی و در ادامه هنر نگارگری ایرانی شیوه ای از نمایش گل ها و گیاهان به همراه پرندگان معروف به نقاشی گل و مرغ پدید آمد. این شیوه به لحاظ مفهومی و زیبایی های بصری در دوره قاجار به اوج رسید، همچنین آثار گل و مرغ در دوره صفوی و قاجار ریشه در ادبیات و عرفان اسلامی دارند. تاریخ و فرهنگ عصر قاجار، بخشی از هویت ایرانی است که در آن تحولات اجتماعی و فرهنگی مهمی رخ داده است. پرنده (مرغ) مهمترین نماد برای نمایش روح انسان بوده است. نماد گل و مرغ یکی از نمادهای مهم و رایج در هنر ایرانی به ویژه در دوره های صفویه و قاجار است این نماد به صورت گسترده ای در هنرهای تزئینی مینیاتور، فرش و دیگر رشته های هنری مورد استفاده قرار گرفت و ترکیب دو نماد گیاه و پرنده می تواند نمایشی از حضور انسان در باغ بهشت باشد. نقاشی گل و مرغ در ادامه هنر سنتی نگارگری اسلامی قدسی به وجود آمد. گل و گیاهان قبل و بعد از اسلام نمادی برای آب پاکی ها و خوبی ها، کمال رشد و تعالی ایزدان، جاودانگی ذات یگانه پروردگار بوده است.

کلیدواژه ها:

گل ، مرغ ، صفوی ، قاجار