هویت و بوم شناسی هنرهای تزیینی (منسوجات زربفت)

یکی از متجلیترین هنرهای ایرانیان از دیرباز، هنر پارچه بافی بوده است. در ادوار مختلف تاریخی ایران، همواره منسوجات به عنوان یکی از ارکان اقتصادی، مورد توجه حکومتها چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام بوده است. از میان گونه های مختلف پارچه بافی، پارچه های زربفت از اهمیت و اعتبار بیشتری برخوردار بوده اند. زری بافی یکی از هنرهای سنتی و اصیل ایران است که سابقه ای دیرینه در هنر این سرزمین دارد. زربفت پارچه ای ظریف و گران بها است که چله یا تار آن از ابریشم خالص، پوده های آن از ابریشم رنگی و نخ گالبتون است که به عنوان هدیه ای گران بها برای تهیه پوشاک سلطنتی و کاربردهای آیینی همواره مورد توجه فراوان بوده است. این پارچه در دوره های مختلف تاریخی یعنی از زمان هخامنشیان بافته شده و در دوره های بعد نیز تولید آن فراز و فرودهایی داشته است، تا اینکه در دوره صفویان بعد از پایتختی اصفهان، زری بافی نیز مانند سایر هنرها مورد حمایت جدی دولت قرار گرفت و بهترین استادان این فن به اصفهان دعوت شدند. در این دوره تولید زری بافی با طرح های گوناگون و رنگ های متنوع به بالاترین سطح خود رسید و طرح ها و نقوش زیبا و متنوعی در آن به کار رفت. با توجه به اهمیت و جایگاه والی این نوع پارچه ها، ضروری است که تحقیقی در راستای شناسایی جایگاه این پارچه و پیشینه تاریخی آن انجام پذیرد. روش پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی می باشد و سپس به معرفی نمونه هایی از پارچه زربفت پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

پارچه بافی ، زربفت ، صفویه ، هویت و بوم شناسی