بررسی آثار غیاثالدین علی نقشبند یزدی در زیباشناسی کانت

در این پژوهش سعی بر آن است تا با تکیه بر اصول زیبایی شناسی در فلسفه کانت نگاهی دیگر داشته باشیم به دنیای منسوجات در ایران و نیز طراحی پارچه به عنوان عملی که یک هنرمند عهد صفوی در طراحی آن انجام می دهد. پژوهش قصد دارد به این پرسش پاسخ دهد که: آیا می توان جایگاه آثار غیاثالدین علی نقشبند یزدی را به عنوان نماینده طراحان پارچه صفوی در نظریات زیباشناسی کانت یافت؟ در این راستا به بررسی کوتاهی از جایگاه منسوجات و جایگاه غیاثالدین به عنوان یک نابغه طراحی پارچه و همچنین به بیان اصول زیبایی شناختی در آرا کانت پرداخته شد و به روند بررسی جایگاه پارچه بافی در حکومت صفوی اشاره شد در پاسخ به این پرسش لازم است ذکر شود از نظر کانت اثر هنری آن چیزی است که ساخته دست انسان از طریق اختیار، بر مبنای اراده و عقل انسانی صورت گرفته باشد. کانت استعداد آزادی قوای ذهنی را ودیعه ای از سوی طبیعت در فرد نابغه دانسته و نام آن را نبوغ می گذارد. تولیدات انبوه صنایع دستی که بر اساس سفارش و با هدف مزدگیرفتن ساخته شده اند، در حیطه تعریف شده ی کانت از هنر قرار نمی گیرند. در این دسته از تولیدات، نقش خالق اثر و آزادی قوای ذهنی در بیان ایده های زیباشناختی به حداقل می رسد، و بر اساس نظر کانت، اثر هنری محسوب نمی گردد و از این رو آثار خلق شده در کارگاه های پارچه بافی که به سرپرستی غیاثالدین علی نقشبند یزدی اداره می شده و توسط خود او طراحی و گاه اجرا می شده است در دسته اصول زیباشناسی کانتی قرار می گیرد.

کلیدواژه ها:

غیاثالدین علی نقشبند یزدی ، زیباشناسی ، کانت ، پارچه بافی صفویه