نخستین نگاه های قجری: ظهور هنر عکاسی در شهر اردبیل

آغاز مصورسازی تاریخ بهوسیله ی عکس به دوران ناصرالدین شاه قاجار بازمی گردد، علاقه ی وی به هنر، علی لاخصوص طراحی، سبب شد تا از این فن نوظهور که قادر بود عینی ترین رونوشت را از جهان پیرامون، در نسخه های کوچک و قابل حمل به وجود آورد استقبال کند و از قابلیت اسنادی این رسانه در جهت آگاهی از ممالک تحت سلطه ی خویش بهره ببرد. ازاینرو عکاسان بسیاری را به شهرهای مختلف کشور جهت عکسبرداری می فرستاد و آنان عکس های خود را به همراه توضیحاتی در حاشیه ی عکس ها به صورت آلبوم عکس در آورده، به دربار ارسال می کردند. اکنون شمار بسیاری از این عکس ها در آلبوم های کاخ موزه ی گلستان نگهداری می شود و بخشی از آنها به شهر اردبیل اختصاص دارد. علاوه از عکاسان، مورخین و پژوهشگران برای مرور عینی گذشته به آنها رجوع می کنند. هدف اصلی از انجام این پژوهش، شناخت تاثیرگذارترین عکاسان در روند ترویجی عکاسی در شهر اردبیل و مکتوب نمودن تاریخ هنر عکاسی در این شهر است. این پرسش که: « آغازگران هنر عکاسی در اردبیل چه کسانی بودند؟» و «تاثیر آنان در ترویج عکاسی در این شهر چه بوده است؟» پرسش های اصلی این پژوهش اند. روش پژوهش صورت گرفته تاریخی-تحلیلی است و برای گردآوری داده ها به منابع مکتوب و کتابخانه ای استناد و برای گردآوری برخی اطلاعات میدانی به افراد مطلع جهت مصاحبه مراجعه شده است. جامعه ی آماری این پژوهش، عکس های ثبت شده در زمان ناصرالدین شاه قاجار در شهر اردبیل است. به دلیل نبود اسناد دست نوشته ی معتبر از تاریخ دقیق حضور عکاسان غیربومی، می توان علی خان والی را از تاریخ شروع والیگری وی در اردبیل جز نخستین عکاسان در اردبیل و پیشگامان ثبت تصویر در این شهر دانست که اردبیل دوره ی شکوفایی عکاسی خود را مدیون حضور وی به عنوان حاکم صاحب اختیاری است که به فراخور تعلیم عکاسی در خارج از کشور، بنا به علاقه شخصی به ثبت وقایع شهر اردبیل پرداخته است.

کلیدواژه ها:

آلبوم عکس ، علی خان والی ، تاریخچه ، پیدایش عکاسی ، قاجار ، اردبیل