شکار در فرهنگ و هنر سده های نخستین اسلامی ایران

حضور و تداوم همیشگی موضوع شکار و شکارگری در هنرهای تصویری ایران، این پرسش را مطرح می سازد که انگیزه و علل توجه مدام و پیوسته هنرمندان به این موضوع چیست. در این گفتار بر مبنای استدلال صحنه های جنگ گو با حیوانات و مجالس شکار چه می توانسته باشد و بر اساس داده های گردآوری شده از مشاهده آثار و مدارک موجود هنرهای تصویری با مضمون شکار و شکارگری و مطالعات کتابخانه ای، اطلاعات طبقه بندی و بررسی محتوای کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از بررسی ها نشان می دهد در سیر تاریخی، موضوع شکار در هنر ایران پیش از اسلام و سده های نخستین اسلامی بیانگر تداومی به معناست که از آن می توان به عنوان استعاره یک سنت تصویری نام برد. شکار که همه آنچه به عنوان تقویت نیازهای غذایی انسان بود و همه فعالیت های مادی در راستای تامین نیازهای اجتماعی و فرهنگی جامعه تبدیل می شود، در این راستا به بیانی در راستای نیازهای معنوی و اجتماعی شکل می گیرد. در این روند طولانی، سنتی که هنرمندان را ملزم به پیروی از خود می کند، کوشش در برآوردن این نیاز معنوی است. مطابق با اصول سنت که به نمایش جانورگاری و جنگ و گریز جانوران می پردازد، در سده های نخستین ایران اسلامی، نقوش شکار به طور عام اقتباس از سنن هنرمندان به خلق صحنه های گوناگون جانورگاری می دهد. سنت های هنری سامانی تغییراتی به وجود آمده می توانند هنرمندان این دوره با دستی باز و قلب و فضای زیبایی شناسی به خلق صحنه های جانورگاری بپردازند.

کلیدواژه ها:

شکار ، شکارگری هنر اسلامی ایران ، فقه اسلامی ، شکار ، هنر دوره سامانیان ، هنر دوره آل بویه