تاثیر پیکره های بودایی دوره گوپتا بر پیکره های سلجوقی (نمونه موردی: پیکره های نشسته)

سلجوقیان از طوایف صحراگرد ترکمن ها بوده اند و از نواحی قرقیز آسیای مرکزی به فالت ایران آمدند. با بررسی بر خی از تصاویر پیکره های دوره ی سلجوقی که عصر طالیی فنون و صنایع به شمار می رود، به مشابهت هایی بین چه ره و فرم نشستن پیکره های انسانی این دوره با پیکره های بودایی نشسته به حالت جوکی (چهار زانو) در دوره گوپتا بر می خ وریم. شیوهی نشستن این پیکره ه ا دارای خصوصیات و مفاهیم خاصی می باشد. این پژوهش که به روش توصیفی - تطبیقی است؛ ابتدا به شرح و توصیف ویژگی های پیکره های بودایی و سلجوقی می پردازد و سپس نکات اشتراک و افتراق آنها را مورد بررسی قرار می دهد. با توجه به یافته های تحقیق پیش رو، به نظر می رسد که تاثیر پذیری فرم نشستن پیکره های سلجوقی از پیکرهی بودا، به وسیله ی تبادالت مذهبی، فرهنگی و هنری به کشور ایران صورت گرفته است. موقعیت قرارگیری پیکره ها به صورت نشسته در دورهی سلجوقی، راهی برای نشان دادن سلسله مراتب اجتماعی افراد بوده است، در حالی که این خصوصیت در پیکره های بودایی عصر گوپتا، القا کننده قدسیت و معنویت بودا برای وصول ب ه عالم معنا می باشد. گرایش های دینی سلجوقیان به آیین بودایی طبیعتا در دخالت سلیقه ی آنان در چهره نگاری و پیکره نگاری ایران تاثیر مستقیم داشته است. تمثال های نشسته ی بودایی گوپت ا در عین جاذبه هنری که دارند، نوعی پ ارسایی شخصی را نشان می دهند، در عین حال پیکره های نشسته به صورت چهار زانو در هنر سلجوقی بیشتر در صحنه های جلوس شاهان دیده می شوند. همچنین این تفاوت در شیوهی نشستن، برای متمایز کردن یک شخصیت برجسته در میان افراد به کار برده می شود.

کلیدواژه ها:

بودا ، هند ، سلجوقی ، پیکره ، نقاشی ، مجسمه