نگاهی نو به قلعه رشیدالدوله روستای دورباش تکاب

قلعه ارباب رشیدالدوله شهرستان تکاب از جمله بناهای ارزشی است که طی سده های مختلف (از اوایل قاجار به بعد) با هدف استقرار و حفاظت از اراضی کشاورزی و روستایی احداث شده است. این قلعه با توجه به ساختار کالبدی 'خانه ارباب' یکی از گونه های مهم میراث فرهنگی و تاریخی این مرز و بوم می باشد و همچنین رایج شدن این قلعه ها توسط مقایسه آن با قلاع تجاری در ایران می باشد. با توجه به اینکه ساختار قلعه ها بیشتر به محیط دفاعی و استراف به محیط پیرامون شکل گرفته و نیز مرتفع بوده، رشیدالدوله نمی توانسته کارکرد قلعه دفاعی داشته باشد. همچنین یکی از عمده ویژگی های قلعه شناسی قلاع تجار، وجود فضاهای زندان، انبار مهمات و ... از شاخصه های اکثر قلاع تجاری بوده است که اینگونه فضاها در قلعه رشیدالدوله موجود نمی باشد. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش مهم است که در میان پژوهش های صورت گرفته، چه تفاوت ها و شباهت هایی میان قلعه رشیدالدوله با سایر قلاع تجاری وجود دارد. با این هدف، جستار پیش رو بررسی و شناخت وضع موجود قلعه و ساختار کالبدی و مطالعات محیط قلعه یکی از ضرورت های این پژوهش است. متدولوژی پژوهش حاضر مقایسه کالبدی و ساختاری قلعه رشیدالدوله و قلاع پیرامونی است. قلعه لک، قلعه ارباب حسن آبادل در جغرافیای مشابه مورد نظر با رویکرد تحلیلی - توصیفی بوده است. گردآوری اطلاعات در این پژوهش متکی به مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی است.

کلیدواژه ها:

تکاب ، بنای رشیدالدوله ، قلعه لک ، قلعه ارباب حسن آبادل ، گونه شناسی قلعه قاجاری و خانه اربابی قاجاری