تحلیل ساختار معماری خانه های دوره ی قاجار قم و ساری (مطالعه ی موردی: خانه ی زند و خانه ی کلبادی)

معماری خانه های دوره ی قاجار بازتاب دهنده ی تحولات عمیق اجتماعی، فرهنگی و فناوری در تاریخ معماری ایران است. این دوره با گشایش درهای ارتباطی با غرب، تغییرات بنیادینی را در معماری مسکونی ایران پدید آورده است. این پژوهش به مطالعه ی تطبیقی دو نمونه ی شاخص - خانه ی زند در قم و خانه ی کلبادی در ساری - پرداخته است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی بوده و داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و بررسی میدانی گردآوری شده است؛ یافته ها نشان میدهد تفاوت های اقلیمی این دو شهر تاثیر مستقیمی بر شکل گیری عناصر معماری داشته اند؛ خانه ی زند با معماری درونگرا، حیاط مرکزی و بادگیر، پاسخگوی اقلیم گرم و خشک شهر قم بوده، در حالی که خانه ی کلبادی با معماری برونگرا، سقف شیبدار و پنجره های متعدد، با اقلیم معتدل و مرطوب شهر ساری سازگار شده است. علیرغم تفاوت های اقلیمی، هر دو بنا اصول مشترک معماری ایرانی مانند سلسله مراتب فضایی، محرمیت و تزئینات شاخص دوره ی قاجار را دارا هستند.

کلیدواژه ها:

معماری قاجار ، خانه ی زند قم ، خانه ی کلبادی ساری ، معماری مسکونی ، اقلیم و معماری