واکاوی مفهوم و دلایل مرمت بناهای تاریخی

در هر مرمتی حداقل دو عنصر « موضوع مورد مرمت ابنیه و اشیاء و عامل انسانی مرمت » (مرمتگر) را به خوبی می توان از یکدیگر تمیز داد. بدیهی است که « مرمتگر » به عنوان مداخله گر در اثر تاریخی که موضوع مرمت است؛ در امر مرمت نقش تعیین کننده ای دارد. از سوی دیگر با وجود اینکه راهبردها و رهنمودهایی درباره ی مداخالت در آثار تاریخی برای مرمتگران تدوین یا توصیه شده اند؛ مرمتگر و یژگیهای شخصی و نیز مبنای صالحیت وی برای امر مداخله، به « طور خاص » و« مستقل» مورد توجه قرار نگرفته است. به عبارت دیگر با رجوع به تاریخ مرمت و تحلیل نظریه ها و نگرشهای مرمتی ملاحظه می شود که همواره موضوع مورد مرمت بیش از عامل انسانی مرمت مورد توجه بوده است. به همین لحاظ اغلب راهبردها و رهنمودهای مرمتی نیز که بر اساس آن نظریه ها تدوین شده اند؛ مرمتگر را صرفا در شان مجری رهنمودها به رسمیت شناخته اند و تعریف مشخصی از شخص مرمتگر و نحوه ارزیابی صالحیت وی به دست نداده اند و این در حالی است که در حوزه ی تمدن اسلامی اوضاع کامال متفاوت است و همواره عامل حرفه بر اصول و قواعد اولویت داشته است. هدف این مقاله در وهله ی نخست استخراج ویژگیهای عامل انسانی مرمت (مرمتگر) از البالی نظریه های مرمتی است و می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که نقش مرمتگر از منظر نظریه پردازان مرمت چیست و مرمتگر در هر یک از آن رویکردها چه ویژگیهایی دارد و در وهله ی بعد می کوشد مقایسه ای سریع میان این نگرش با نگرشی که در حوزه ی فرهنگ و تمدن اسلامی جاری بوده است؛ انجام دهد. لذا روش این پژوهش تحلیل متن و تفسیر محتوا می باشد و در نهایت در مقایسه ای اجمالی با مبانی فرهنگ و تمدن اسلامی ضمن سنجش رویکردهای آنها نهایتا در فرهنگ غربی سه رویکرد را معرفی می کند و با بررسی ویژگیهای فرهنگی حوزه فرهنگ و تمدن اسلامی از رویکرد چهارمی که می تواند خاص این حوزه باشد سخن می گوید؛ رویکردی که مبتنی بر ویژگیهای عامل انسانی مرمت یا شخص مرمتگر است و اهلیت شخص مرمتگر را با ویژگیهای خاصی هدف می گیرد.

کلیدواژه ها:

مفهوم مرمت ، دلیل مرمت ، مرمت ، صالحیت مرمتگر