خوانش نشانه شناسی معماری ایستگاه های راه آهن ایران و ترکیه با تاکید بر بازه زمانی (۱۳۵۷-۱۳۰۰ / ه.ش ۱۹۷۸-۱۹۲۱)

ایستگاه های راه آهن، به عنوان فضاهای میانجی، نه تنها عملکردی حمل و نقلی دارند، بلکه بازتاب دهنده الگوهای معماری و فرهنگی جوامع در دوره های گوناگون تاریخی هستند. در ایران و ترکیه، ایستگاه های راه آهن در بازه ۱۰۰۳ تا ۱۷۵۳ ه.ش (۱۲۹۱-۱۸۷۹ م)، پیرو رویکردهای مدرنیستی و ملی گرایانه دستخوش تحولات معمارانه شده اند که می توان آنها را از منظر نشانه شناسی مورد واکاوی قرار داد. هدف این پژوهش، تحلیل و خوانش نشانه شناختی معماری ایستگاه های راه آهن ایران و ترکیه در بازه زمانی مذکور است تا الگوهای مشترک و تفاوت های معناشناختی آنها تعیین گردد. برای این منظور، پژوهش با بهره گیری از رویکرد تفسیری-تاریخی، به بررسی اسناد، تصاویر و نقشه های معماری این ایستگاه ها پرداخته و با استفاده از چارچوب نشانه شناسی معماری، عناصر شاخص آنها را تحلیل می کند. یافته های پژوهش نشان می دهد که ایستگاه های راه آهن ایران و ترکیه در این دوره، متاثر از گفتمان مدرنیسم، سکولاریسم نئوکلاسیک و ملی گرا را در خود بازتاب داده اند. در ایران، گرایش به الگوهای سنتی ایرانی-اسلامی در کنار عناصر مدرن مشهود است، در حالی که در ترکیه، معماری ایستگاه ها بیشتر به سوی سکولاریسم مدرن اروپایی و معماری ملی ترکیه سوق یافته است. نتایج نشان می دهد که ایستگاه های راه آهن در این دو کشور نه تنها به مثابه فضاهای کارکردی، بلکه به عنوان نمادهای هویت ملی و سیاست گذاری های معمارانه ایفای نقش کرده اند. این مطالعه بر اهمیت تحلیل نشانه شناختی معماری ایستگاه های راه آهن در درک تحولات هویتی و فرهنگی این کشورها تاکید دارد.