نقش و عملکرد حوضخانه در معماری ایرانی

یکی از فضاهای مهم خانه های تاریخی حوضخانه می باشد که تعبیه آن در خانه های تاریخی به صورت بنایی مستقل و گاه پیوسته بوده و اکثرا در زیرزمین خانه های تاریخی به چشم می خورد. حوضخانه به عنوان یکی از عناصر مهم و اساسی در خانه های تاریخی در طول زمان به فراموشی سپرده شده است. خانه های تاریخی نشانگر قسمتی از هویت ایران بوده است. فلذا این پژوهش به دنبال شناخت جایگاه حوضخانه به عنوان یک عنصر فضایی مهم در خانه های تاریخی در گذشته می باشد. تالش بر این بوده است که با انجام مطالعات کتابخانه ای موردی طراحی حوضخانه، در جهت ارزشگذاری این عنصر در معماری ایرانی اقداماتی صورت گیرد. در این تحقیق حوضخانه به عنوان یک عنصر اصیل در خانه های ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است. در مسیر بررسی علت پیدایش حوضخانه، مکان قرارگیری آن، تناسبات حوض و فضاسازی اطراف حوض مورد توجه قرار گرفت. تالش بر این بوده است که با انجام مطالعات موردی طراحی حوضخانه، در جهت ارزشگذاری این عنصر اقداماتی صورت گیرد. براساس یافته های این تحقیق در خانه های باکوچی، کریمی، بنی کاظمی، دهدشتی و لباف مواردی مانند پالن خانه، جهت حوضخانه، جبهه حوضخانه، شکل کلی خانه، شکل حوض، محور اصلی حیاط، و ... مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است که بر این اساس مشخص شد که شکل دسترسی به فضای خانه ها، بر نحوه سلسله مراتب فضایی و حفظ حریم و شکل بازشوها با نوع فضاها مرتبط بوده است.

کلیدواژه ها:

حوضخانه ، معماری پایدار ، خانه ایرانی ، آ ب ، هویت