واکاوی ابعاد و شاخصه های محرمیت در معماری خانه های سنتی ایران

معماری سنتی ایران با تاریخچه ای کهن و غنی محکم کننده ارتباط ها و معیارهای فرهنگی و اجتماعی جامعه ایرانی است. معماری سنتی ایران به عنوان بستری مهم در حفظ هویت فرهنگی و اجتماعی، نقش مهمی در طراحی و ساخت محیط زندگی خانوادگی است. این اصل در طراحی و ساخت حریم خصوصی و عمومی با توجه به مفاهیم انسانی و اسلامی است. خانه های سنتی ایرانی نقش محوری داشته و به شکل های مختلفی در ساختار و چیدمان فضایی خانه ها نمود یافته است. با توجه به تغییرات اجتماعی و فرهنگی در دنیای معاصر، بازنگری و تحلیل اصول محرمیت در معماری سنتی ایران می تواند راهگشای طراحی های مدرن باشد، درک عمیق تر از این اصول و چگونگی اجرای آن ها در ساختارهای سنتی می تواند به ایجاد فضاهایی که با نیازهای امروزی سازگار بوده و همچنان ارزش های فرهنگی و اجتماعی را حفظ کنند، کمک کند. هدف پژوهش حاضر واکاوی ابعاد و شاخصه های محرمیت در خانه های سنتی ایران است. مطالعه حاضر به شیوه ای تحلیلی-توصیفی و با گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی انجام شده است. نتایج نشان می دهد که سلسله مراتب فیزیکی و کارکردی است که طیفی از تمهیدات نیمه عمومی و خصوصی را در بر می گیرد. در تعیین مراتب فضا، اندازه و ارتفاع فضا، تقسیم بندی فضاهای عمومی، نیمه عمومی و خصوصی نقش مهمی دارند. در نهایت تفکیک فضاها عواملی نظیر هندسه و فرم فضا، گیاهان، فضاهای متمرکز و پراکنده، ایجاد محورهای مشترک و پنجره های مشکل گشا نقش مهمی را ایفا می کنند. رویکردهایی نظیر استفاده از حیاط مرکزی و ایجاد فضاهای نیمه عمومی و نیمه خصوصی نظیر ایوان جهت بهره گیری از فضای آزاد در عین حفظ حریم خصوصی است.

کلیدواژه ها:

محرمیت ، حریم خصوصی ، سلسله مراتب ، درون گرایی ، عرصه بندی