سیر تحول حیاط در خانه های تاریخی تبریز از دوره قاجار تا پهلوی دوم (نمونه موردی: خانه نیکدل و ثقه الاسلام)

تحولات حیاط در خانه های تاریخی تبریز طی دوره قاجار تا پهلوی دوم، نشانگر تغییرات سبک زندگی، معماری و الگوهای استفاده از فضا در این دوره است. شناخت این تحولات می تواند بینشی درباره نحوه زندگی، فرهنگ و معماری بومی آن زمان ارائه دهد. در این راستا، دو نمونه موردی خانه نیکدل و خانه ثقه الاسلام در تبریز مورد بررسی قرار گرفته اند . این پژوهش با هدف شناسایی تحولات کالبدی و عملکردی حیاط در خانه های تاریخی تبریز طی دوره قاجار تا پهلوی دوم، بررسی علل و زمینه های شکل گیری این تحولات و ارائه الگوی تحول حیاط در خانه های تاریخی تبریز با تاکید بر دو نمونه موردی خانه نیکدل و ثقه الاسلام انجام شده است . سوالات تحقیق بر این قرار هستند که؛ ۱( چه تغییرات کالبدی و عملکردی در طراحی و سازماندهی حیاط خانه های تاریخی تبریز از دوره قاجار تا پهلوی دوم رخ داده است؟ ۲( چه عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر تحول حیاط در خانه های تاریخی تبریز در این دوره تاثیر گذاشته است؟ ۳( الگوهای طراحی و عناصر کالبدی حیاط در دو نمونه موردی خانه نیکدل و ثقه الاسلام چگونه بر اساس سیر تحول در این دوره قابل تبیین است؟ روش این تحقیق از نظر نوع تفسیری تاریخی تلقی می شود. محتوای آن با استفاده از مطالعات توصیفی - - تحلیلی و کتابخانه ای اسنادی و همچنین مطالعات میدانی تهیه و تنظیم شده است. بررسی خانه نیکدل و ثقه - الاسلام نشان می دهد که طی دوره قاجار تا پهلوی دوم، حیاط خانه های تبریز از فضایی چندعملکردی به فضایی تک عملکردی تبدیل شده است. همچنین از ویژگی های مهم این تحول می توان به کاهش مساحت حیاط، حذف برخی عناصر سنتی مانند آبنما و افزایش سطوح سخت کاری اشاره کرد. این تغییرات تا حد زیادی تحت تاثیر ورود مظاهر مدرنیته و تغییر سبک زندگی ساکنان قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

خانه های تاریخی ، تبریز ، دوره قاجار تا پهلوی دوم ، خانه نیکدل ، خانه ثقه الاسلام ، حیاط