فهم بازشو در معماری ایرانی اسلامی: کاربست رهیافت و روش پدیدارشناسی

هدف این پژوهش، بررسی چگونگی بهکارگیری نظرات معمار پدیدارشناس، کریستیان نوربرگ شولتز پیرامون پدیدارشناسی حس مکان توسط مخاطبان بوده است. در ابتدا با اشاره ای به تاریخچه ای فلسفی پدیدارشناسی، به طرح دیدگاه های فلسفی موجود در حوزه ی پدیدارشناسی مکان پرداخته شده است. سپس پژوهش حاضر با بهره گیری از روش تحقیق توصیفی تحلیلی بنا به ذات مسئله ی تحقیق، در بستر مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و با رجوع به مدارک و اسناد مکتوب و غیرمکتوب، به بررسی پدیدارشناسی حس مکان از دیدگاه نوربرگ شولتز پرداخته است؛ تا با تدقیق مولفه های پدیدارشناسی وی به ارزیابی حس مکان بازشو بپردازد. در این پژوهش تالش بر آن است تا علاوه بر شناخت مفهوم حس مکان بازشو با روایت پدیدارشناسانه، کیفیتهای فضایی و مکانی جستجو شود. شولتز حس مکان را پدیده ای کلی با ارزش های ساختاری می داند که در بستر ادراک و جهت یابی در فضا ممکن می شود. رویکرد تحلیلی مکان توسط نوربرگ شولتز مبنا و مدل این پژوهش برای ارزیابی پدیدارشناسی حس مکان ارسی در معماری ایرانی اسلامی قرارگرفته است. در این رویکرد، برای تحلیل حس مکان به ارزیابی دو مولفه ی فضا و کاراکتر اشاره شده است. در این مدل زیر مولفه های فضا را دیالکتیک درون و برون، مرز و قلمرو، محصوریت فضایی، مرکزیت؛ و زیر مولفه های کاراکتر، ادراک (شناسایی)، و جهت یابی معرفی شده است.

کلیدواژه ها:

روش تحقیق کیفی ، پدیدارشناسی ، حس مکان ، زیست جهان ، معماری ایرانی اسلامی ، بازشو ، ارسی