مطالعه و بررسی نقش و عملکرد نور در خانه های مسکونی در معماری سنتی ایران و معماری معاصر

در صورتی که نور به عنوان اساسی ترین عنصر به معماری امروز ایران هویتی راستین و نقشی تعیین کننده در شکل دادن به فضای زندگی انسان بخشیده است. دریافت درست از نقش نور طبیعی در معماری گذشته، گامی است برای پیوند زدن نقش نور طبیعی به معماری امروز. در اثر تابیدن نور الهی به درون کالبد مادی، یعنی جایگاه نفس آدمی است که انسان به رشد و تکامل معنوی می رسد. در نتیجه برای نمایش این تمثیل در معماری اغلب بناهای مذهبی نور به عنوان عنصری بارز و مستقل از سایر عناصر و مفاهیم بکار رفته و در ساختمان به کارگرفته می شود؛ به گونه ای که شعاع های آن به طور واضح در کالبد مادی و تاریکی حجم معنوی اش را ازدست می دهد. این وظیفه برعهده معمار است که از نور، سایه، روشنایی، تاریکی و روزنه های جداره بنا و ... به گونه ای استفاده کند. در این تحقیق، سعی بر آن است روح و بنا و همگون شدن آن با معماری گذشته بررسی شود. کیفیت وجود نور در فضای ایرانی در دوران معماری سنتی ایرانی مانند کلیت فضای معماری تحت تاثیر نگاه خاصی به زندگی بوده است. به دلیل آنکه مقدار نور طبیعی نسبت به گذشته تغییر پیدا نکرده است و نیز به علت کیفیت بهره گیری از آن، استفاده از این موهبت الهی برای معماران و طراحان جهت ارتقا در بهبود کیفیت فضاهای معماری ضروری به نظر می رسد. کاهش استفاده از نور طبیعی در بناها، ضمن افزایش هزینه های مصرف انرژی، براحتی و کارایی افراد تاثیر می گذارد و مهار غیرمستقیم و حصول اطمینان از اینکه پنجره ها در جایی قرار گرفته اند که نور مستقیم را به حداقل می رسانند و پاسخ نور پیش از ورود به فضا، همگی مفاهیم ساده ای اند که طراحان پس از آشنایی با آنها و دریافتن ارزش آنها می توانند اعمال کنند. در معماری گذشته ایران، بنا و نور کالا به هم وابسته اند یا که برای حضور مادی و دیگری برای حضور معنوی این همان چیزی است که معماری گذشته ما را جاودان کرده است. این دو عامل چنان بهم چفت و بسته شده اند که نمی توان آنها را از هم جدا کرد و همچنین در معماری امروز ما هم یکی از اساسی ترین پدیده ها در زندگی روزمره است. با دانستن نقش نور در معماری گذشته می توان آن را در معماری معاصر بکار برد. در این پژوهش سعی بر آن است تا با بررسی و مطالعات کتابخانه ای و سایت های اینترنتی مرتبط با استفاده از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی اصول و راهکارهای به کار گرفته شده در ساختمان های سنتی و معاصر نکات مثبت و عناصر معماری کارآمد جهت استفاده در بناهای امروزی شناخته شود. در این پژوهش به شناخت مشخصه های تاثیرگذار در ساختمان های سنتی و معاصر پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

نور ، معماری سنتی ایران ، مسکونی ، معاصر ، جایگاه نور ، خانه های سنتی ، بناهای امروزی ، معماری معاصر