هنرمعماری، حکمت اشراق و شناخت نور (با رویکرد بهره گیری از نور طبیعی در بنا)

نور اساسی ترین عنصر تشکیل دهنده فضا محسوب می شود. بحث نور و بهکارگیری آن مدت ها مورد توجه هنرمندان بوده است. مقاله پیش رو تالش دارد تا با روش تحلیل محتوای کیفی ارزش نور را از منظر حکیم سهروردی و نیز در حکمت ایران باستان، مورد بررسی قرار دهد و به شناخت مفاهیم عرفانی و اشراقی هنر و معماری در باب نور بپردازد. تا شاید دگربار بتوان به خلق فضاهایی که بسترساز معراج انسان باشد، دست یافت. مبنای بحث سهروردی بر پایه ی اشراق قرار گرفته و از دید او اشراق به معنای تابش انوار الهی بر جان انسان است. در واقع سهروردی موفق شد به عنوان عارفی اسلامی حقایق رمزی و تمثیلی حکمت ایران باستان را مشاهده کند و به آن حیات نوین بخشد. کیفیت وجود نور در فضای ایرانی در دوران معماری سنتی ایرانی مانند کلیت فضای معماری تحت تاثیر نگاه خاصی به زندگی بوده است. استفاده از نور طبیعی، موهبتی الهی برای معماران و طراحان جهت ارتقا در بهبود کیفیت فضاهای معماری ضروری به نظر می رسد. کاهش استفاده از نور طبیعی در بناها، علاوه بر افزایش هزینه های مصرف انرژی، بر سلامت، آسایش و کارایی افراد ساکن نیز اثر می گذارد. مهار غیرمستقیم و اطمینان یافتن از این که پنجره ها در جایی قرار دارند که نور مستقیم را به حداقل می رسانند و پالیش نور، پیش از ورود به فضا، همگی مفاهیم ساده ای هستند که طراحان پس از آشنایی با آنها و دریافتن ارزش آن می توانند انجام دهند. لذا توجه به راهکارهای سنتی و اهمیت به چاره اندیشی اقلیمی می تواند باعث دگرگونی فضاهای نامطلوب ایجاد شده در معماری امروزی باشد و با دخالت استادانه این راه حل ها در معماری و طراحی، شاهد ایجاد بافتی پویا در معماری امروز شویم.

کلیدواژه ها:

معماری ، نور طبیعی ، حکمت اشراق ، سهروردی ، هنر ایرانی ، هنر معماری