شناخت و بررسی مولفه های غنای حسی در معماری منظر

معماری و منظر شهری تنها به ابعاد بصری محدود نمی شود، بلکه کیفیت های چندحسی نیز در درک محیط و تعامل انسان با فضا نقش مهمی ایفا می کنند. امروزه، با غالب شدن حس بینایی در طراحی های شهری و نادیده گرفتن سایر حواس، غنای حسی محیط کاهش یافته و تجربه انسانی از فضاها سطحی تر شده است. غنای حسی به معنای تنوع تجربیات حسی در فضاست که از طریق تحریک حواس پنج گانه به وجود می آید. این تنوع می تواند جذابیت، تعامل و حس تعلق به فضا را تقویت کند. در گذشته، باغ های ایرانی به عنوان نمادی از غنای حسی، با تحریک تمامی حواس، تجربه ای عمیق از محیط ارائه می دادند. اما با ورود پارک های مدرن به ایران، تمرکز بیشتر بر حس بینایی معطوف شده و دیگر حواس کمتر در طراحی منظر لحاظ می شوند. پژوهش حاضر به بررسی نقش حواس مختلف در ادراک محیط، از جمله بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی، لامسه، جهت یابی، زمان و آشنایی می پردازد. همچنین، اهمیت حفظ تعادل در تحریک این حواس به منظور افزایش غنای حسی در طراحی فضاهای شهری به ویژه پارک ها مورد تاکید قرار می گیرد. همچنین پیشنهاد می کند که طراحی پارک های معاصر با الهام از اصول طراحی باغ های ایرانی، باید به ایجاد تنوع در تجربیات حسی توجه بیشتری کند تا علاوه بر بهبود کیفیت محیط، نیازهای رفتاری و روان شناختی کاربران نیز تامین شود.

کلیدواژه ها:

معماری ، منظر ، غنای حسی ، منظر شهری