الگوها و عوامل موثر بر فاصله ازدواج تا اولین تولد در ایران

در ایران در دهه های اخیر تغییرات مهمی در مسیر زندگی افراد رخ داده است. این تغییرات در کاهش میزانهای باروری، افزایش سن ازدواج، افزایش سن در تولد اول و کاهش فرزندآوری زودرس منعکس شده است. مطالعات پیشین به بررسی تحولات باروری و فاصلهگذاری بین موالید پرداخته اند. در این مقاله با استفاده از داده های طرح بررسی سلامت و جمعیت سال ۱۳۷۹ با بکارگیری مدل تحلیل بقا برای برآورد فاصله ازدواج تا اولین تولد عوامل موثر بر فاصله تولد اول و همچنین احتمال وقوع تولد اول بررسی می شود. نتایج بیانگر آن است که میانگین فاصله ازدواج تا اولین تولد در ایران ۷/۲ سال است و بیش از ۸۵ درصد از زنان در پنج سال نخست ازدواج فرزند اول خود را به دنیا می آورند. بررسی تغییرات زمانی حکایت از افزایش فاصله اولین تولد در میان زنانی که بعد از سالهای ۱۳۷۰ ازدواج کرده اند دارد. این تاخیر پیوند قوی با سن ازدواج زنان و همسرانشان، تحصیلات زنان و تمایل آنان برای افزایش تحصیلات دارد. زندگی در استانهای کم توسعه با میزان بیشتری از وقوع تولد اول تا دو سال پس از ازدواج ارتباط دارد، با این حال در این استانها در مقایسه با استانهای توسعه یافته از سومین سال پس از ازدواج این میزان کاهش می یابد.