نقش نمادهای هندسی و عددی در آرمانشهر ایرانی

پرسش اصلی این پژوهش این است که آیا نمادپردازی و پدیده های فرهنگی در شکل گیری ساختار و شکل بعضی از شهرهای دوران باستان در ایران نقش داشته است؟ هدف از بررسی این پرسش این است که رابطه بین برخی از اسطوره ها و متون آیینی مربوط به شهر و شهرنشینی با طراحی شهری در دوران باستان در ایران آشکار شود. در این پژوهش از روش تاریخی - تفسیری استفاده شده و رابطه بین متغیرهای تحقیق یعنی اندیشه ها، نمادها و اسطوره ها با ساختار و شکل شهر بررسی شده است. همچنین از یک سو، بعضی از متون کهن تاریخی و دینی و از سوی دیگر برخی آثار و توصیفهای بر جای مانده از چند شهر باستانی مورد مطالعه واقع شده است مهمترین اسطوره مربوط به شهر آرمانی باستانی، اسطوره و رجم کرد است که متن آن موضوع اصلی تحقیق را شکل داده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شکل مربع و شکل دایره به دلایل چندی در مورد بعضی از شهرهای از پیش طراحی شده مورد استفاده قرار میگرفته است. عدد چهار یکی از اعداد بسیار مقدس در بسیاری از فرهنگهای کهن و به ویژه در ایران بود بازتاب عدد چهار در طراحی شهری تنها به صورت کاربرد شکل مربع نبوده است بلکه چه در مورد شهرهای مربع شکل و چه درباره شهرهای دایره ای شکل به طور معمول از دو راه اصلی متقاطع به عنوان شبکه اصلی ارتباطات شهری استفاده میشد که امتداد آنها تا حصار شهر موجب شکل گیری چهار دروازه اصلی می شد. عدد سه نیز از اعداد مقدس است که در بسیاری از تمدنهای کهن مورد توجه بوده است در ایران باستان نیز این عدد بسیار مقدس بود و به صورت نمادین در بسیاری از پدیده های فرهنگی و تمدنی و همچنین در عرصه طراحی شهری مورد استفاده قرار می گرفت. این عدد در بسیاری از نشانه ها نمادها و آداب آیین زردشتی مورد بهره برداری قرار گرفته است. شهرهای طراحی شده و برخی از شهرهای ارگانیک نیز به سه بخش تقسیم می شدند.

کلیدواژه ها:

شهر ، شهرهای باستان ، نمادپردازی ، نمادپردازی اعداد سه و چهار ، دایره و مربع