بررسی تاثیر عملیات بازار باز بر برخی متغیر های اقتصاد کلان در ایران با تاکید بر شرایط تحریم

ثبات اقتصاد کلان یکی از مهم­ترین مسئله­های اصلی سیاست­گذاران کشور­های درحال توسعه، به ویژه کشور ایران، است. در راستای ایجاد ثبات در اقتصاد، یکی از ابزارهای مهم و کارآمد سیاست های پولی هستند که به شکل­های مستقیم و غیر­مستقیم توسط بانک مرکزی مورداستفاده قرار می­گیرند. عملیات بازار باز یکی از ابزار­های غیرمستقیم بانک مرکزی است که برای برقراری تعادل در نظام پولی مورد کاربرد بانک مرکزی از سال ۱۳۹۸ تابه حال قرارگرفته است. از سوی دیگر، شرایط اقتصادی در ایران متفاوت از سایر کشور­هاست؛ چراکه ایران با انواع تحریم های اقتصادی و غیر­اقتصادی توسط کشور­های غربی مواجه بوده است. ازاین جهت یکی از متغیرهای متاثر در بررسی تاثیر عملیات بازار باز بر متغیرهای کلان اقتصادی، شاخص تحریم است که در مطالعه حاضر به صورت یک شاخص کمی در نظر گرفته شده و تاثیر آن در مدل سنجیده شده است. در این تحقیق به بررسی تاثیر عملیات بازار باز بر متغیر­های کلیدی اقتصاد همچون تولید ناخالص داخلی، نرخ بهره، تورم و نرخ ارز با لحاظ نمودن شرایط تحریم در ایران طی بازه زمانی ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ با تواتر فصلی و استفاده از رویکرد ARDL پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که با در نظر گرفتن شرایط تحریمی، تاثیر متغیر عملیات بازار باز بر متغیر­های تولید ناخالص داخلی، نرخ بهره، تورم و نرخ ارز در رابطه بلند­مدت به ترتیب ۰.۰۳-، ۰.۲، ۰.۲۶ و ۰.۷۵ واحد درصد است. بنابراین بر اساس نتایج حاصل از برآوردها مشخص شد که عملیات بازار باز با توجه به وجود تحریم در ایران، تاثیر مورد انتظار به لحاظ نظری را نداشته است و این مسئله، نشان­دهنده­ عدم کارایی عملیات بازار باز در شرایط تحریم در اقتصاد ایران است.

کلیدواژه ها:

ثبات اقتصادی ، سیاست پولی ، عملیات بازار باز ، رویکرد ARDL