ارائه مدل های توسعه شهری با کاربرد سامانه های GIS و RS و مدل های زیست محیطی

محیط زیست دارای مفهومی جامع است درحالی که شهر و شهرسازی تصویر محدودی از آن را در اندیشه انسان نمایان می سازد. مفهوم توسعه پایدار شهری و توجه به مفاهیم زیست محیطی و ارائه مدل های مناسب برای انواع عملکردهای توسعه در محیط زیست و نیز در شهرهای بزرگ که تحت تاثیر شدید آثار پرشتاب توسعه قرار دارند، هم در سطح جهانی و هم  در ایران، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در این میان، استفاده از داده های مکانی و سامان دهی و تحلیل درست این داده ها برای بهره گیری در موضوعات توسعه، با اهمیت بوده و از رشد فزایند ه ای در سطح تحقیقات روز برخوردار است. هم چنین،  بهره گیری از سامانه اطلاعات مکانی (GIS) و  تحلیل داده های ماهواره ای و بهره گیری از فناوری سنجش از دور (RS) نه تنها به عنوان ابزار شناسایی در این راستا تلقی می شود، بلکه قدمی فراتر از مرزهای تولید اطلاعات مکانی و ورود در حوزه های تحلیل و ارزیابی و برنامه ریزی خواهد بود. در این میان، داشتن مدل های مناسب از شرایط بوم شناختی و زیست محیطی سرزمین برای ارزیابی بسیار با اهمیت است. در این مقاله، با توجه به انواع عملکردهای شهری با ملاحظه دیدگاه توسعه پایدار که توجه ویژه ای به ظرفیت های طبیعی منطقه از دیدگاه بوم شناختی و زیست محیطی دارد، مدل های مناسب برای توسعه شهری در ایران و قابل استفاده در سامانه های اطلاعات مکانی  با درنظرگرفتن ملاحظات و استانداردهای محیط زیست ارائه می شود. بدیهی است با توجه به نقش پایگاه  اطلاعات مکانی و به ویژه نقشه های رقومی دقیق و پایگاه سامانه های  اطلاعات مکانی ، باید به نقش حساس تعیین مدل های قابل استفاده در تحلیل های اطلاعات مکانی و ایجاد پیوستگی بین این اطلاعات و ظرفیت های طبیعی محیط برای تصمیم سازی در برنامه های توسعه متناسب با شرایط طبیعی  سرزمین و ظرفیت های بوم شناختی آن  اهمیت ویژه ای دارد. منطقه ۲۲ شهر تهران در این تحقیق با وسعت حدود ۱۰۰۰۰ هکتار در شمال باختر این شهر مورد مطالعه قرار گرفته است و از مدل های محیطی و سامانه های GISوRS برای برنامه ریزی استفاده شده است.

کلیدواژه ها:

مدل های زیست محیطی ، توسعه ، برنامه ریزی شهری ، اطلاعات مکانی ، GIS ، RS