بررسی فلسفه مجازات در فقه و حقوق اسلامی

مجازات از قدیمی ترین نهادهای اجتماعی بوده و هدف آن کنترل متجاوزان بر اساس قوانین است. فلسفه مجازات در فقه و حقوق اسلامی بر مبنای حفظ جامعه از آسیب ها و مفاسد و دستیابی به تعالی انسان است. مجازات های اسلامی که بر اساس اراده الهی و عدالت تشریع شده اند، به منظور حفظ حقوق ثابت انسان شامل جان، مال، عقل، نسل و دین تنظیم شده اند. اهداف اصلی مجازات ها شامل اصلاح، ارعاب، جبران خسارت و جلب رضایت مجنی علیه است. اجرای حدود نیازمند نظام حکومتی باثبات و یکپارچگی جامعه دینی است و باید با در نظر گرفتن شرایط مجرم و جامعه انجام شود. در بحث دیه، علاوه بر جنبه کیفری، جبران خسارت مدنظر است و نوع و مقدار آن در فقه امامیه و قانون ایران مطرح شده است. دیه زن معمولا نصف دیه مرد است. همچنین، اسلام در قبال جرایم جسمانی عدالت و رحمت را مدنظر قرار داده و عفو را برتر از انتقام دانسته است. تعزیرات به عنوان مجازات تادیبی بر عهده حاکم شرع است و می تواند شامل توبیخ، حبس، تبعید یا ضرب باشد. فلسفه مجازات در حقوق اسلامی با هدف پیشگیری از وقوع جرم و تامین عدالت اجتماعی طراحی شده است. نتایج نشان می دهد که در اجرای حدود، باید شرایط فردی مجرم، ارکان جرم و تاثیر آن در جامعه مدنظر قرار گیرد. دیه بر اساس نظر مشهور فقهای شیعه شامل یکی از شش گزینه (مانند صد شتر یا هزار گوسفند) است که جانی در انتخاب آن مختار است. در زمینه قصاص، اسلام بر اصول رحمت و عدالت تاکید دارد و عفو را برتر از انتقام می داند. همچنین، در حقوق جزا، اصل قانونی بودن جرم و مجازات و توجه به مصلحت جامعه از اصول کلیدی جرم انگاری است

کلیدواژه ها:

مجازات ، فلسفه مجازات ، فقه ، حقوق اسلامی