مطالعه مقایسه ای مطلوبیت مسکن بازسازی شده در روستای پایگلان استان کردستان پس از زلزله ۱۳۹۶

با توجه به اینکه سرپناه سازی مفهوم جامعی است که در برگیرنده ی کلیه فعالیت های کالبدی و غیر کالبدی جوامع است، لزوم هماهنگی طرح های اسکان دائم در شهرها و روستاهای آسیب دیده با فرهنگ آن منطقه، از نکات قابل توجه در امر بازسازی پس از سانحه است. با توجه به اینکه مراحل بازسازی و تامین اسکان دائم آسیب دیدگان در زلزله توسط مالکان طراحی و اجرا شده بود این پرسش در ذهن پژوهشگر ایجاد شد که علت مدرن بودن این ساختمان ها با وجود سنتی بودن درصد بالایی از ساختمان های واقع در روستای پایگلان چیست؟ محقق پس از پرسش و گفت وگو با ساکنان مسکن بازسازی شده متوجه رضایت درصد بالایی از این افراد نسبت به خانه پس از سانحه شده و درصدد یافتن علل مطلوبیت این ساختمان ها برآمد. هدف از این پژوهش سنجش، تحلیل و مقایسه مطلوبیت مسکن بازسازی شده پس از زلزله سال ۱۳۹۶ در روستای پایگلان با رویکرد روانکاوی فضا بود. لذا به بررسی رابطه روان افراد با مسکن متداول و مسکن بازسازی شده این روستا پرداخته شد. این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی بود. به منظور مقایسه معیارهای مطلوبیت منازل متداول و منازل بازسازی شده در زمین لرزه سال ۱۳۹۶ در روستای پایگلان از مصاحبه نیمه ساختاریافته با ساکنان محلی استفاده شد. جامعه پژوهش شامل کلیه منازل مسکونی موجود در روستای پایگلان بوده؛ بنابراین جامعه پژوهش شامل منازل مسکونی بازسازی شده و متداول موجود در روستای پایگلان در استان کردستان بود. نمونه پژوهش به شیوه گلوله برفی تعیین شد؛ بنابراین ساکنان ۴ منزل مسکونی متداول و ۴ مورد منزل مسکونی بازسازی شده مورد مصاحبه قرار گرفتند. در مجموع با ۱۷ نفر مصاحبه انجام گرفت. منازل مورد نظر با تکنیک گلوله برفی انتخاب شدند. مصاحبه ها در منازل مسکونی که جهت انجام این مطالعه انتخاب شدند، انجام شد. پس از تحلیل نوشته ها با استفاده از نرم افزار اطلس تی آی و فرآیند تحلیل تماتیک، معیارهای مطلوبیت از نظر پاسخ دهندگان شناسایی شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که معیارهای مسکن مطلوب متداول و بازسازی شده در چهار دسته اقتصادی، روانی، کالبدی و زیست محیطی تقسیم بندی می شوند. با توجه به تحلیل مصاحبه ها به نظر می رسد که شاخص های مطلوبیت مسکن از دیدگاه هر دو دسته افراد مشترک بوده اما میزان اهمیت هر شاخص متفاوت است. به طور مثال، استحکام سازه ای، آسودگی روانی را شاید بتوان مهم ترین شاخص های مطلوبیت مسکن از دیدگاه ساکنان خانه های بازسازی شده دانست. با توجه به مشارکت مالکان مسکن سانحه دیده در طراحی و اجرای مسکن بازسازی شده، نظارت بنیاد مسکن بر رعایت استانداردهای ساختمانی و اهمیت هماهنگ بودن سبک معماری مسکن با نوع سازه ساختمان از دیدگاه این افراد می توان به تاثیر نوع سازه در مدرن بودن ساختمان پی برد. به نظر می رسد که مدرن بودن مسکن بازسازی شده پاسخگوی نیاز به حفظ شان اجتماعی مالکان نیز بوده و موجب افزایش مطلوبیت آن شده است.

کلیدواژه ها:

روستای پایگلان ، زمین لرزه ، مطلوبیت ، مسکن بازسازی شده