جست‎وجوی استنادی احادیث و روایات خوشنویسی در رسالات خوشنویسان ایران(نوع مقاله: پژوهشی)

از خوشنویسان ایرانی در سده‎های میانی دوران اسلامی (هفتم تا یازدهم/سیزدهم تا هفدهم) رسالاتی به جا مانده که همگی با نقل احادیثی از زبان پیامبر (ص) و علی (ع) آغاز شده‎اند. این روایات که گاه تا حد تکرار بی‎تغییر نقل‎های پیشینیان پیش رفته، بازتابنده سنت‎های مستمر آموزش و انتقال فنون خط در حلقه‎های حرفه‎ای خوشنویسان و متکی به آگاهی ایشان از حضور موثر نخستین پیشوایان دین در امر کتابت و اظهار سخنانی در این زمینه بوده است. با این حال جست‎وجو در منابع معتبر حدیث شیعی تفاوت‎هایی را بین اصل احادیث و روایات خطاطان آشکار می‎کند که نشان می‎دهد ایشان چندان در پی صحت و اعتبار روایت‎ها نبوده و بیشتر بر شنیده‎ها و خوانده‎های خود از هم‎ صنفانشان تکیه کرده‎اند. این ناهماهنگی حتی در نقل‎های ایشان از جملات قصار منتسب به مشاهیر نیز عیان است. در این نوشتار پس از سیری گذرا در پیشینه آیات و احادیث مرتبط با خط و خوشنویسی در قرآن و سیره رسول‎الله (ص) و علی (ع)، رایج‎ترین احادیث و اقوال مندرج در رسالات خوشنویسی ایرانی با یکدیگر مقایسه و درجه اعتبار هر یک در آثار معتبر و معروف محدثان شیعه جست‎وجو و سنجیده خواهد شد.

کلیدواژه ها:

حدیث ، روایت ، رسالات خوشنویسی ، خوشنویسان ایرانی ، منابع حدیث