بررسی اثرات اضطراب امتحان بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان ابتدایی

اضطراب امتحان پدیده ای روان شناختی شایع است که می تواند تاثیرات مخربی بر فرآیند یادگیری و بهزیستی دانش آموزان، حتی در سنین پایین دوره ابتدایی، داشته باشد. این پدیده، که با نگرانی های شناختی، واکنش های فیزیولوژیکی و رفتارهای اجتنابی مشخص می شود، نه تنها می تواند مانعی جدی در برابر دستیابی دانش آموزان به پتانسیل کامل تحصیلی شان ایجاد کند، بلکه بر نگرش بلندمدت آن ها نسبت به یادگیری و ارزیابی نیز تاثیر منفی می گذارد. هدف این مقاله مروری، بررسی جامع و عمیق اثرات اضطراب امتحان بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره ابتدایی، با استناد به یافته های پژوهشی داخلی و خارجی است. در این راستا، ابتدا به تعریف ماهیت چندبعدی اضطراب امتحان و چگونگی بروز آن در کودکان پرداخته شده و عوامل فردی و محیطی موثر بر شکل گیری آن (مانند کمال گرایی، فشار والدین، جو کلاسی) مورد بحث قرار می گیرد. سپس، مفهوم عملکرد تحصیلی در دوره ابتدایی، فراتر از نمرات صرف، تشریح شده و ارتباط آن با عوامل روان شناختی مختلف تبیین می گردد. بخش اصلی مقاله به تحلیل دقیق اثرات منفی اضطراب امتحان بر جنبه های گوناگون عملکرد تحصیلی (شامل افت نمرات، کاهش درک مطلب، اختلال در انگیزه و خودکارآمدی، و تاثیر بر مشارکت کلاسی) و همچنین بر بهزیستی روان شناختی کودکان اختصاص یافته است. در ادامه، راهبردهای عملی برای شناسایی و سنجش اضطراب امتحان در این گروه سنی و مجموعه ای از راهکارهای مداخله ای و پیشگیرانه در سطح مدرسه، کلاس درس و خانواده (شامل ایجاد محیط های حمایتی، آموزش مهارت های مطالعه و مدیریت اضطراب، و ترویج نگرش مثبت) ارائه و تحلیل می شود. این مقاله با تاکید بر اهمیت توجه به این مسئله در سال های اولیه تحصیل، لزوم اتخاذ رویکردی چندجانبه و مبتنی بر همکاری میان معلمان، والدین و متخصصان را برای کاهش اضطراب امتحان و فراهم آوردن فرصت شکوفایی تحصیلی و روانی برای همه دانش آموزان ابتدایی، مورد تاکید قرار می دهد.

کلیدواژه ها:

اضطراب امتحان ، عملکرد تحصیلی ، دانش آموزان ابتدایی ، مداخلات روانشناختی ، بهزیستی دانش آموزان