بررسی تصویر گل و مرغ در دیوان حافظ

از دیرباز ارتباط بسیار زیادی بین ادبیات فارسی و هنر ایرانی از جمله تذهیب، تشعیر، گلومرغ، نگارگری و مینیاتور وجود داشته است؛ کشف این ارتباط و بهرهگیری از مضامین ادبی می تواند در خلق آثار جدید به هنرمندان کمک کند. یکی از عرصههای هنر ایرانی نقاشی گل و مرغ است که گل در نقش معشوق، و مرغ(بلبل) در نقش عاشق ترسیم شده است. پرسشی که در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرد این است: رابطه ی بین گل و مرغ در چند غزل دیوان حافظ تصویر شده است؟ و بیانگر چه مضامینی است؟ این پژوهش از نوع توصیفی بوده که در آن تمامی ابیاتی را که به رابطهی گل و مرغ اشاره شده است را از دیوان حافظ جمعآوری کرده ایم و با روش کتابخانهای و با استفاده از کتب شرح دیوان حافظ به جمعآوری مضامین هر بیت پرداختیم. در مجموع پیوند گل و مرغ در ۵۱ غزل و برای بیان چنین مفاهیمی بکار رفته است: بیتوجهی گل(معشوق) به بلبل عاشق، سوختن بلبل در آتش عشق گل، مژده ی وصال گل و بلبل، پند و اندرز از زبان بلبل، روی کردن گل (معشوق) به رقیبان، وفا و بقای عمر، آداب عاشقی، زوال گل و بلبل، عنایت معشوق، محرام رازی گل و مرغ، صفات معشوق. در مجموع نمادهای گل و مرغ در شعر حافظ فراتر از یک تصویر ساده و ادبی، حاوی الیههای پیچیده و معانی چند وجهی هستند که می توانند برای درک بهتر عمق و احساسات و اندیشههای شاعر بسیار مفید باشند.

کلیدواژه ها:

گلومرغ ، دیوان حافظ ، ادبیات فارسی ، هنرهای سنتی