بازخوانی اثر تعاملات اجتماعی بر خلق مکان در فضای شهری (نمونه موردی: بازار تهران)

فضای شهری به عنوان یک منطقه جغرافیایی، بهطور تاریخی بازتابدهنده ایدئولوژی نظامهای حاکم بوده و نقش مهمی در شکلگیری و توسعه هویت فرهنگی و اجتماعی ایفا می کند. در این راستا، محیط شهری اسلامی، که نماد ایده آلهای اسلام است، تاثیر قابل توجهی بر ابعاد مختلف شهری از جمله مناظر، ساختارها و عملکرد آنها داشته است. با این حال، رشد سریع شهرنشینی و ظهور مقیاس های جدید شهری در سالهای اخیر، چالش های اجتماعی جدیدی را به وجود آورده است، از جمله کاهش تعاملات اجتماعی که نیاز به تمرکز بیشتر بر مطالعات اجتماعی را نمایان می سازد. این مطالعه از رویکرد توصیفی-تحلیلی برای بررسی سه مسجد در زمینه فضاهای تاریخی و مذهبی در تهران استفاده می کند. این پژوهش شامل جمع آوری داده ها از طریق نظرسنجی ها، مصاحبه ها و تحلیل مستندات مرتبط است. روش نمونه گیری غیرتصادفی به صورت هدفمند به کار گرفته شده و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافته است. یافته ها نشان می دهند که مساجد به عنوان عناصر کلیدی در تقویت و بهبود تعاملات اجتماعی همچنان نقش آفرین هستند. همچنین، بازار بزرگ تهران به عنوان یک نهاد اجتماعی مهم، از گذشته تا کنون در تسهیل این تعاملات نقشی اساسی داشته است. با این حال، به واسطه تغییراتی در نقش و هویت اصلی خود، بازار تهران با قدمت ۳۰۰ ساله به تدریج از فضایی با تعاملات اجتماعی غنی به فضایی با تمرکز عمده بر فعالیت های اقتصادی تبدیل شده است. این تغییرات ناشی از تصمیمات نادرست در برنامه ریزی فضایی و بی توجهی به نیازهای روانی کاربران بوده و تاثیر منفی بر تعاملات اجتماعی و خلق مکان های با هویت در این فضا داشته است؛ بنابراین، توجه ویژه به طراحی مجدد فضاهای عمومی و مذهبی ضروری است تا بتوان کیفیت زندگی شهری را ارتقاء داد و تعاملات اجتماعی را تقویت کرد.

کلیدواژه ها:

بازار تهران ، تعاملات اجتماعی ، فضاهای شهری ، مسجد