بررسی پایداری عملکرد دانه لاین های امیدبخش برنج با استفاده از تجزیه و تحلیل GGE-biplot

یکی از مراحل مهم در برنامه های به نژادی، بررسی برهمکنش ژنوتیپ × محیط و گزینش لاین های پرمحصول و پایدار است. در این پژوهش، ۲۰ لاین خالص برنج در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سه سال زراعی ۱۴۰۱-۱۳۹۹ در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) با هدف شناسایی لاین های پرمحصول و پایدار ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد برای اثرات اصلی سال، ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ در سال نشان داد. نتایج تجزیه پایداری به روش GGE-biplot نشان داد دو مولفه اصلی اول در مجموع ۴۳/۹۷ درصد از تغییرات ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ در محیط را توصیف کردند، که نشان دهنده معتبر بودن روش GGE-biplot در توجیه تغییرات عملکرد دانه لاین ها می باشد. لاین های ۹، ۱۹، ۲، ۶، ۳ و ۱۶ بر اساس نمودار چند ضلعی به عنوان واکنش پذیرترین لاین ها بودند. در نمودار مقیاس بندی متمرکز بر ژنوتیپ لاین ۹ نزدیک ترین لاین به ژنوتیپ ایده ال بود. بررسی سایر ویژگی های لاین های مورد مطالعه نشان داد که سه لاین ۹، ۱۰ و ۱۳ دارای زمان رسیدگی و ارتفاع بوته کم تر و کیفیت پخت متوسط و مطلوب تری نسبت به سایر لاین ها بودند و از این رو سه لاین مذکور جهت اجرای آزمایشات بعدی به منظور معرفی رقم پیشنهاد می شوند.

کلیدواژه ها:

برهمکنش ژنوتیپ در محیط ، دوره رسیدگی ، سازگاری ، کیفیت دانه ، ژنوتیپ ایده ال