درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از طریق تئاتر تجربی: طراحی و اجرای مدل سه مرحله ای بازنمایی، بازنویسی و بازآفرینی

چکیده درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) با چالش های متعددی در حوزه های روان پزشکی و روان درمانی مواجه است. هدف این مقاله، معرفی یک مدل نوآورانه مبتنی بر تئاتر تجربی است که از سه مرحله «بازنمایی»، «بازنویسی» و «بازآفرینی» به عنوان فرآیندهای درمانی استفاده می کند. این مدل با بهره گیری از تکنیک های ایفای نقش، بداهه نویسی خلاق، و روایت سازی هنری، امکان بازسازی روانی تجربه های تروماتیک را فراهم می سازد. در این پژوهش، با تکیه بر یک مطالعه موردی عملی انجام شده در قالب کارگاه تئاتر درمانی، نشان داده می شود که اجرای این سه مرحله می تواند منجر به کاهش معنادار نشانه های PTSD، بهبود حس هویت و ارتقاء توانمندی ارتباطی فرد شود. نتایج اولیه حاکی از تاثیر مثبت این رویکرد نوین در ایجاد تغییرات بلندمدت روان شناختی و تثبیت روانی بیماران دارای تجربه آسیب روانی است. مدل سه مرحله ای بازنمایی–بازنویسی–بازآفرینی، که در این مقاله معرفی شد، ترکیبی از دیدگاه های روان پویشی، روایت درمانی، و تکنیک های بدن محور تئاتر درمانی را در بستر یک ساختار منظم ترکیب می کند. برخلاف بسیاری از رویکردهای سنتی روان درمانی که بر گفتار و تحلیل ذهنی تاکید دارند، این مدل با استفاده از بدن، صحنه، نور، و تعاملات گروهی، تجربه ی تروما را به سطح عملی و زیسته بازمی گرداند. یافته های موردی نشان داد که مواجهه غیرمستقیم با خاطره، امکان بیان هیجانات سرکوب شده را فراهم می کند. همچنین، بازنویسی خلاقانه و ایفای نقش در یک پایان جدید، نوعی بازسازی روانی ایجاد می کند که به بیماران کمک می کند تا مجددا احساس کنترل، امنیت، و هویت خود را بازیابند. تجربه ی موردی تحلیل شده، هرچند در مقیاس کوچک، شواهد مهمی از اثربخشی این رویکرد ارائه داد؛ از جمله کاهش نشانه های اضطرابی، بهبود کیفیت خواب، افزایش خودابرازگری، و کاهش احساس شرم و انزوا. این موارد هم راستا با یافته های پژوهش های جهانی در زمینه ی تئاتر درمانی و PTSD هستند، اما نوآوری این پژوهش در ساختار مرحله ای آن و توجه ویژه به عنصر “بازنویسی” به عنوان قلب فرآیند درمان است.