خاستگاه و محیط رسوبی نهشته های آبرفتی نئوژن دشت بیرجند (خراسان جنوبی)

نهشته‎‍ های آبرفتی نئوژن دشت بیرجند، به منظور بررسی جایگاه زمین ساختی، منشا و شرایط رسوب گذاری، بررسی شده است. مطالعه حاضر بر اساس مشاهدات صحرایی ۸ نیمرخ آبرفتی در رخنمون‎‍های برش جاده و پتروگرافی قطعات کنگلومرایی و ماسه‎‍سنگ‎‍ها انجام شده است. پتروگرافی قطعات کنگلومرایی وجود قطعات آذرین نفوذی و خروجی از جمله سنگ‎‍های الترامافیک، مافیک و حد واسط و نیز سنگ‎‍های رسوبی نظیر قطعات ماسه‎‍سنگی و آهک ماسه‎‍ای را در این نمونه‎‍ها نشان می دهد. بر اساس آنالیز کمی کانی‎‍های تخریبی، ماسه‎‍سنگ‎‍ها فلدسپاتیک لیتارنایت تا ساب لیتارنایت بوده و اجزای تشکیل‎‍دهنده آنها احتمالا از سنگ‎‍های آذرین حد واسط تا مافیک، سنگ‎‍های رسوبی و به مقدار کمتر سنگ‎‍های دگرگونی حاصل شده‎‍اند. ترسیم نتایج دانه شماری بر نمودارهای مثلثی تفکیک‎‍کننده منشا و جایگاه زمین‎‍ساختی، اشتقاق این رسوبات از موقعیت‎‍های کوهزایی با چرخه مجدد و کمان‎‍های ماگمایی مخلوط را منعکس می‎‍کند. با توجه به زمین‎‍شناسی منطقه و داده های حاصل از آنالیز جریان دیرینه، به نظر می‎‍رسد که بتوان واحدهای افیولیتی کرتاسه، واحدهای فلیشی کرتاسه پسین تا ائوسن، سنگ‎‍های رسوبی آواری-کربناته پالئوژن و سنگ‎‍های ولکانیکی ائوسن- میوسن در شمال محدوده مدنظر را به عنوان سنگ منشا رسوبات فوق در نظر گرفت. تفکیک رخساره‎‍های هر توالی بر اساس ویژگی‎‍های بافتی و ساختمان‎‍های رسوبی نشان می‎‍دهد که این رخساره‎‍ها در سه مجموعه رخساره‎‍ای کنگلومرایی، ماسه‎‍سنگی و گل‎‍سنگی جای می‎‍گیرند. بر اساس تغییرات عمودی و جانبی رخساره‎‍ای، محیط رسوب گذاری این نهشته‎‍ها احتمالا سیستم رودخانه‎‍ای بریده بریده کم عمق با بستر گراولی در نواحی نزدیک به منشا بوده است.

کلیدواژه ها:

نهشته ‎‍های آبرفتی نئوژن ، پتروگرافی ، محیط رسوبی ، جایگاه زمین‎‍ ساختی ، دشت بیرجند