نقش آموزش مهارت های کار گروهی بر رشد همکاری و خلاقیت دانش آموزان ابتدایی

این پژوهش با هدف تحلیل تاثیر آموزش ساختاریافته مهارت های کار گروهی در پروژه های علمی بر رشد همکاری و خلاقیت دانش آموزان ابتدایی انجام شد. در چارچوب نظریه ساختارگرایی اجتماعی ویگوتسکی (۱۹۷۸) و نظریه خلاقیت گروهی ساوابینی (۲۰۱۳)، از روش تحقیق ترکیبی (کیفی-کمی) با طراحی نیمه آزمایشی پیش آزمون-پس آزمون استفاده شد. جامعه آماری شامل ۶۰ دانش آموز پایه چهارم ابتدایی در تهران بود که به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت ۱۲ جلسه تحت آموزش مهارت های ارتباطی، تقسیم وظایف، حل تعارض و تفکر خلاق قرار گرفت، در حالی که گروه کنترل رویکرد سنتی را دنبال کرد. داده ها از طریق پرسشنامه استاندارد همکاری (پایایی ۰.۸۷)، آزمون خلاقیت تورنس (فرم تصویری) و مشاهده سیستماتیک تعاملات گروهی جمع آوری شد. نتایج کمی نشان داد میانگین نمرات همکاری در گروه آزمایش از ۱۲.۳ به ۱۶.۷ (افزایش ۳۵ درصدی؛ ۰.۰۵ >p) و نمره خلاقیت از ۱۸.۱ به ۲۳.۲ (رشد ۲۸ درصدی) رسید. تحلیل کیفی مشاهدات نیز بهبود معناداری در مهارت هایی مانند گوش دادن فعال، احترام به دیدگاه های متنوع و خلق ایده های غیرمعمول را تایید کرد. این یافته ها حاکی از آن است که پروژه های علمی گروهی، با ایجاد «منطقه تقریبی رشد»، نه تنها همکاری بلکه تفکر واگرا را تقویت می کنند. با توجه به ضعف برنامه درسی فعلی ایران در پرورش مهارت های نرم، ادغام آموزش کار گروهی در درس علوم به عنوان یک راهبرد تحول آفرین پیشنهاد می شود.

کلیدواژه ها:

مهارت های کار گروهی ، پروژه های علمی ، همکاری ، خلاقیت ، دانش آموزان ابتدایی