تطبیق امثال دیوان ناصرخسرو با امثال کردی و عربی

حکیم ناصر خسرو از شاعران بلند پایه ایرانی است که گاهی در دیوان خود برای بیان انتقاد و دیدگاه های خود از مثل استفاده کرده است، مثل ها در قالب جملات کوتاه اما با معنای وسیع هستند که حاصل تجربیات بزرگان ما در طول زمان هستند و این تجربیات مفید را به صورت خلاصه وار اما مفهومی در اختیار نسل های بعد قرار می دهند. در این پژوهش به تطبیق امثال دیوان ناصر خسرو با امثال کردی و عربی می پردازیم. هدف ما در این پژوهش پی بردن به میزان درهم تنیدگی اشعار ناصر خسرو با مثل ها و تاثیر پذیری یا تاثیرگذاری او بر مثل ها و همچنین پی بردن به ارتباط میان ادبیات و مثل ها است. جمع آوری اطلاعات این پژوهش به صورت مطالعه کتاب خانه ای و به صورت توصیفی-تحلیلی است. شعر و مثل رابطه ای متقابل با یک دیگر دارند بسیاری از مثل ها در شعر شاعران راه یافته و از این طریق ارسال و مثل و استشهاد، بر لطف و رسایی و شیرینی کلام آنها افزوده است و بسیاری از مثل ها نیز حاصل رواج اشعار معروف است که این تعامل باعث رونق و غنای زبان و ادب فارسی شده است؛ مثل های موجود در دیوان ناصرخسرو و مشترک بودن آن ها با مثل های عربی و کردی نشان دهنده وجود ارتباط فرهنگی متقابل و پیوندهای ناگسستنی تاریخی و اجتماعی میان ملت ها است. در یک جمع بندی کلی می توان گفت در22 موضوع شعری در اشعار ناصر خسرو توانستیم بیشترین ضرب المثل ها را گرد آوری کنیم« آداب سخن گفتن 14مورد، تلاش برای رسیدن به هدف13مورد، عیب جویی نکردن12مورد، گذرا بودن جهان12مورد، از ماست که بر ماست11مورد، خرد ورزی 11مورد، خساست11مورد، تنبلی و پرخوری10مورد، کار بیهوده انجام دادن9مورد، غنیمت دانستن عمر8مورد، همنشینی یا انسان ها 8مورد، انسان دم دمی مزاج8مورد، توانایی در علم است8مورد، درو کردن هرچه کشت میکنی8مورد، قضا و قدر7مورد، میانه کاربودن6مورد، مدارا کردن4مورد، تدبیر در کار4مورد، جوانی و پیری4مورد، گردش روزگار3مورد، شناخته شدن با حرف3مورد»

کلیدواژه ها:

ناصر خسرو ، ضرب المثل ، مثل ، کردی ، عربی ، تطبیق