در قرآن کریم با رویکرد گاهشماری تاریخی: از معناشناسی زبانی تا»سال« تحلیل تطبیقی مفهوم نظم تقویمی

به »سال« مفهوم مثابه یکی از بنیادی ترین مقوالت زمانشناسی، در قرآن کریم با ابعاد متنوع زبانی، تاریخی، فقهی و نجومی ترسیم شده است. این پژوهش مبتنی بر روش توصیفی - تحلیلی، به واکاوی نظام مند کاربرد واژه های سال در سیاق »احقاب« ، و »حجج« ، »حول« ، »عام« ، »سنه« نما مانندهای گوناگون قرآنی می پردازد و تالش می کند تا رابطه میان نظم تقویمی با نظام معارف وحیانی و تمدنی را روشن سازد. با بهره گیری از داده های تفسیری، نجومی، لغوی و تاریخی، این مطالعه نشان می دهد که سال در قرآن نه فقط یک ابزار زمانسنجی، بلکه عنصری تربیتی، فقهی، معادباورانه و تمدنساز است. همچنین، تطبیق کارکردهای تقویمی سال در قرآن با گاهشماری های شمسی و قمری تمدن های باستانی (ایرانی، عربی، بابلی، یهودی و ...) صورت گرفته تا نشان دهد چگونه قرآن با استفاده دقیق و هدفمند از مقیاس های زمانی، نوعی هندسه معنوی برای حیات انسان ترسیم می کند. نتیج ه تحقیق حاکی از آن است که سال در قرآن، نه تنها به نظام تکوینی و تشریعی مرتبط است، بلکه واجد کارکردهای اجتماعی، تربیتی و شناختی در چارچوب تمدن سازی اسلامی می باشد.

کلیدواژه ها:

قرآن کریم ، سال ، تقویم ، شمسی و قمری ، معناشناسی زمانی ، نظم تقویمی