نظر ابداعی علامه طباطبایی در باب قضا و قدر

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 163

فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPHT-21-4_004

تاریخ نمایه سازی: 27 فروردین 1404

چکیده مقاله:

قضا و قدر یکی از موضوعات مهم عقلی و فلسفی است که هرچند ریشه در باورهای دینی دارد، می تواند بسیاری از مسائل مهم مربوط به زندگی انسان را تحت الشعاع قرار دهد. با توجه به اهمیت این موضوع، فلاسفه اسلامی سعی در تبیین قضا و قدر داشته اند. پر واضح است که این تحلیل را بر اساس مبانی فلسفی خود انجام داده اند. بیشتر فلاسفه با قبول علم عنایی و علم منشا فعل برای خداوند قضا و قدر را در ارتباط با علم الهی مطرح کرده اند. علامه طباطبایی در یک رویکرد متفاوت با طرح دو عالم امر و خلق و ویژگی های مربوط به این دو عالم قضا را در هر دو عالم جاری و قدر الهی را مربوط به عالم خلق دانسته است. ایشان با رد علم عنایی، رد فاعلیت بالجبر، و تبیین ارتباط خاص خداوند با مخلوقات توانست متفاوت از فلاسفه گذشته علم و فاعلیت مستقیم خداوند به جزئیات را ثابت کند و بنابراین قضا و قدر عینی را در ارتباط با فاعلیت خداوند به نحو متفاوتی ثابت کرد. بنابراین هر فعلی از نظر وجود و ثبوت و در عالم حقایق و نظام تکوین فعل خداوند و قضای الهی است و از نظر انتساب به فاعل و در نظام اعتباریات و تشریع فعل انسان و قدر الهی است. در این پژوهش ضمن بیان مبانی علامه طباطبایی روشن می شود که نوآوری ایشان در بیان قضا و قدر چیست و این نوآوری می تواند بحث های مرتبط با قضا و قدر را به نحو مطلوبی تبیین کند.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

رضا اکبریان

گروه فلسفه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

نیره کاظمی

گروه فلسفه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن سینا (۱۳۷۵). اشارات و تنبیهات مع الشرح للمحقق الطوسی ...
  • (۱۳۷۶). الشفا. محقق: حسن حسن زاده آملی. قم: مرکز چاپ ...
  • (۱۳۸۳). پنج رساله. همدان: دانشگاه بوعلی سینا. ...
  • (۱۴۰۴). التعلیقات. بیروت: مکتبه الاعلام الاسلامی ...
  • اکبریان، رضا (۱۴۰۲الف). شرح المیزان فی تفسیر القرآن (بحث جبر ...
  • (۱۴۰۲ب). ترجمه و شرح رساله فی التوحید. تهران: موسسه فرهنگی ...
  • (۱۴۰۲ ج). ترجمه و شرح رساله الافعال. تهران: بوستان کتاب ...
  • سهروردی، شهاب الدین (۱۳۷۵). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. تهران: موسسه ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳۶۰). تفسیر قرآن کریم. قم: ...
  • (۱۳۶۲). مبدا و معاد. مترجم: احمد بن محمد الحسین اردکانی. ...
  • (۱۳۸۲). شواهد الربوبیه. مصحح: جلال الدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب. ...
  • (۱۳۹۲). تعلیقه بر حکمه الاشراق. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ...
  • (۱۴۱۰ ق). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. بیروت: دار ...
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۳۶۷). المیزان. مترجم: سید محمدباقر موسوی همدانی. تهران: ...
  • (۱۳۶۸). اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: صدرا. ...
  • (۱۳۷۱). تفسیر المیزان. چ ۲. قم: اسماعیلیان. ...
  • (۱۳۷۶). ترجمه نهایه الحکمه و تعلیقات استاد مصباح یزدی. تهران: ...
  • (۱۳۸۷). انسان از آغاز تا انجام. قم: بوستان کتاب. ...
  • (۱۳۹۰). المیزان فی تفسیر القرآن. چ ۲. بیروت لبنان: موسسه ...
  • (۱۴۲۳ ق). طریق عرفان (ترجمه رساله الولایه). مترجم: صادق حسن ...
  • (۱۴۲۴ ق). نهایه الحکمه. مصحح: عباس علی زارعی سبزواری. قم: ...
  • (۱۹۸۱ م). پاورقی اسفار. بیروت: دارالاجیاء التراث العربی. ج ۱ ...
  • (۱۹۹۹ م). رسائل توحیدیه. لبنان بیروت: موسسه النعمان ...
  • مرادی، حسن، «نسبت طینت، قضا و قدر با اختیار انسان ...
  • میرداماد، محمدباقر (۱۳۶۷) قبسات. تهران: دانشگاه تهران. ...
  • (۱۳۸۱). مصنفات. به اهتمام عبدالله نورانی. تهران: انجمن آثار و ...
  • میرفتاحی، سید عقیل؛ مرادخانی، علی و اکبری، رضا (۱۳۹۶). قضا ...
  • یزدان پناه، یدالله (۱۳۹۱). حکت اشراق (گزارش، شرح، و سنجش ...
  • Akbarian, R. (۲۰۲۳A). Sharh al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an (discussion of ...
  • (۲۰۲۳b). Translation and description of Risala Fi Al-Tawheed. Tehran: Institute ...
  • (۲۰۲۳J). Translation and explanation of Risalah al-Afal. Tehran: Bostan Kitab. ...
  • (۱۹۸۳). Taalighat. Beirut: School of Islamic Studies. (in Arabic) ...
  • (۱۹۵۵). Esharat va Tanbihat. with Al-Sharh by Al-Muhaqq al-Tawsi and ...
  • (۱۹۵۶). Al-Shefa. Hassan Hassanzadeh Amoli's research. Qom: Islamic Propaganda Office ...
  • (۱۹۶۱). Works. by Abdullah Noorani. Tehran: Association of Cultural Artifacts ...
  • Moradi, Hassan, "The Relationship of Fate, Destiny, and Destiny with ...
  • (۱۹۸۳). Origin and resurrection. Translated by Ahmed bin Muhammad Al-Hussein ...
  • (۲۰۰۳). Evidence of al-Rubabiyyah. Corrected by Jalaluddin Ashtiani. Qom: Bostan ...
  • (۱۹۸۲). Al-Hikma al-Muttaliyyah in al-Isfar al-Aqliyyah al-Arba'ah. Beirut: The Revival ...
  • (۲۰۱۲). Commentary on wisdom of enlightenment. Tehran: Sadra Islamic Wisdom ...
  • (۱۹۵۱). Tafsir al-Mizan. Second edition. Qom: Ismailian Publishers. (in Arabic) ...
  • (۱۹۹۷). Translation of Nahayeh al-Hikmah and comments by Misbah Yazdi. ...
  • (۲۰۰۸). Man from beginning to end. Qom: Bostan Kitab. (in ...
  • (۱۹۷۰). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an. second edition. Beirut-Lebanon: Al-Alami Press ...
  • (۲۰۰۲). The Path of Irfan (Translation of Risal al-Walaya). Translated ...
  • (۲۰۰۳). The end of wisdom. Corrected by Abbas Ali Zarei ...
  • (۱۹۸۱). Footnote of Esfar. Beirut: Dar al-Ijaya al-Truth al-Arabi. Vol. ...
  • (۱۹۹۹). Monotheistic epistles. Lebanon-Beirut: Al Numan Institute. (in Arabic) ...
  • (۱۹۸۸). Almizan. Translated by Seyyed Mohammad Bagher Mousavi Hamdani. Tehran: ...
  • نمایش کامل مراجع