بررسی نقش خانواده و مدرسه در رشد مهارت اندیشه ورزی و پرسشگری در دانش آموزان ابتدایی

در دنیای پرشتاب و پیچیده ی امروز، توانایی اندیشیدن نقادانه و پرسشگری عمیق از جمله مهارت هایی است که بیش از هر زمان دیگری برای رشد فردی، اجتماعی و علمی انسان ها اهمیت یافته است. جامعه ای که در آن کودکان از سنین ابتدایی بیاموزند چگونه بیندیشند، چگونه سوال بپرسند و چگونه به پاسخ های خود نقد کنند، بی تردید جامعه ای پویا، خلاق و پیشرو خواهد بود. در این میان، دوران ابتدایی به عنوان حساس ترین و شکل دهنده ترین مرحله از آموزش رسمی، نقشی تعیین کننده در پرورش این قابلیت ها دارد. این دوره نه تنها نقطه ی آغاز آشنایی کودکان با ساختار آموزشی و نظام مدرسه ای است، بلکه بستر مناسبی برای بنیان گذاری تفکر مستقل، تقویت کنجکاوی ذهنی، و ارتقای توانمندی های شناختی و اجتماعی آنان به شمار می رود. از سوی دیگر، رشد اندیشه ورزی و پرسشگری تنها در بستر آموزش رسمی و نظام مند شکل نمی گیرد، بلکه حاصل تعامل مداوم و هدفمند میان دو نهاد بنیادین اجتماعی، یعنی خانواده و مدرسه است. خانواده، نخستین محیط تربیتی کودک، با فراهم آوردن فضای عاطفی امن، فرصت گفت وگو، و تشویق به ابراز نظر، زمینه ی مناسبی برای پرورش تفکر انتقادی و کنجکاوی فکری فراهم می کند. در کنار آن، مدرسه به عنوان ساختار سازمان یافته ی آموزشی و تربیتی، می تواند از طریق معلمان آگاه، محتوای درسی مناسب، و روش های تدریس فعال و مشارکتی، روحیه پرسشگری را در دانش آموزان تقویت کند و آنان را به سوی اندیشیدن درباره ی مفاهیم، پدیده ها و مسائل پیرامون خود سوق دهد. در این پژوهش که به شیوه مروری و با مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به مقاله ها و تحقیق های چاپ شده و مطالب دیجیتالی گرد آوری شده است و سعی بر آن شده که به بررسی نقش خانواده و مدرسه در رشد مهارت اندیشه ورزی و پرسشگری در دانش آموزان ابتدایی شود. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که رشد مهارت های اندیشه ورزی و پرسشگری در دانش آموزان ابتدایی نیازمند همکاری موثر خانواده و مدرسه است. با فراهم کردن محیط های حمایتی، تشویق به تفکر انتقادی و پرسشگری، و آموزش روش های نوین یادگیری، می توان نسل هایی خلاق، مستقل و مسئول پرورش داد که قادر به تحلیل و حل مسائل پیچیده جامعه خود باشند.

کلیدواژه ها:

اندیشه ورزی ، پرسشگری ، دانش آموزان ، مدرسه ، معلم