نقش روش های تدریس فعال در بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان

روش های تدریس فعال به عنوان رویکردی نوین و پویا در آموزش، با هدف افزایش مشارکت دانش آموزان و بهبود کیفیت یادگیری در سال های اخیر مورد توجه پژوهشگران و معلمان قرار گرفته است. این روش ها با تغییر نقش معلم از انتقال دهنده صرف اطلاعات به تسهیل گر فرآیند یادگیری، دانش آموزان را به افرادی فعال، خلاق و مسئولیت پذیر تبدیل می کنند. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تاثیر این روش ها بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه در ایران است، با تاکید بر این پرسش که چگونه این روش ها می توانند به ارتقای یادگیری و موفقیت تحصیلی کمک کنند. در این مطالعه، از روش تحقیق ترکیبی (کمی و کیفی) استفاده شد. جامعه آماری شامل ۲۰۰ دانش آموز از پنج مدرسه متوسطه در شهر تهران بود که به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه های استاندارد برای سنجش انگیزه و عملکرد تحصیلی، مصاحبه های نیمه ساختاریافته با ۱۵ معلم و ۲۰ دانش آموز، و مشاهده مستقیم ۲۵ جلسه کلاسی بود. داده های کمی با استفاده از نرم افزار اسپاس و آزمون های آماری مانند تی تست و تحلیل واریانس تحلیل شدند، در حالی که داده های کیفی از طریق کدگذاری و تحلیل مضمون بررسی شدند. یافته ها نشان داد که روش های تدریس فعال، از جمله بحث گروهی، یادگیری مبتنی بر پروژه، و حل مسئله، تاثیر مثبت و معناداری بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارند. میانگین نمرات گروه آزمایش (که تحت آموزش فعال قرار گرفتند) در مقایسه با گروه کنترل (تحت آموزش سنتی) ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش یافت. این بهبود به ویژه در دروس ریاضی و علوم تجربی مشهود بود. علاوه بر این، دانش آموزان در گروه آزمایش از نظر انگیزه یادگیری، اعتمادبه نفس و مهارت های ارتباطی نیز پیشرفت قابل توجهی نشان دادند. با این حال، چالش هایی مانند کمبود وقت معلمان، مقاومت برخی دانش آموزان در برابر تغییر، و نیاز به زیرساخت های آموزشی مناسب نیز شناسایی شدند. این پژوهش پیشنهاد می کند که معلمان با شرکت در دوره های آموزشی تخصصی و تطبیق روش های تدریس فعال با نیازهای بومی، می توانند اثربخشی کلاس های درس را افزایش دهند. همچنین، سیاست گذاران آموزشی باید با بازنگری برنامه های درسی و فراهم کردن امکانات لازم، از این رویکرد حمایت کنند. در نهایت، این مطالعه نشان می دهد که روش های تدریس فعال می توانند به عنوان راهکاری موثر برای رفع مشکلات نظام آموزشی ایران و بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان به کار گرفته شوند.

کلیدواژه ها:

روش های تدریس فعال ، عملکرد تحصیلی ، یادگیری مشارکتی ، دانش آموزان ، آموزش نوین ، تفکر انتقادی ، حل مسئله