تاثیر پوشش گیاه یونجه بر رواناب تولیدی در مقیاس کرت های فرسایشی با استفاده از شبیه ساز‎‎ باران

پوشش گیاهی‎ یکی از عوامل مهم در کاهش میزان رواناب به واسطه ربایش قطرات باران توسط تاج پوشش و کاهش انرژی جنبشی آن شده که این امر نشان دهنده نقش بالای پوشش گیاهی‎ در حفاظت خاک است. این پژوهش با هدف بررسی نقش پوشش گیاهی‎ در مهار میزان رواناب با استفاده از شبیه ساز‎‎ باران انجام شده است. در این پژوهش از سه سطح پوشش گیاهی‎ (۳۵، ۶۵ و ۹۰ درصد) و یک تیمار شاهد (بدون پوشش) در سه تکرار تحت بارندگی با شدت ۹۰ میلی ‎متر‎ بر ساعت و دوام ۷۰ دقیقه ای استفاده شد. با توجه به نتایج به دست آمده با افزایش سطح پوشش از صفر به ۳۵، ۶۵ و ۹۰ درصد، حجم رواناب به طور متوسط به ترتیب ۹۱/۴۲، ۷۳/۴۵ و ۸۹/۶۲ درصد کاهش یافت. همچنین ضریب رواناب در تیمارهای مذکور به ترتیب ۴۰، ۴۱ و ۷۲ درصد کاهش یافته است. نتایج حاصل از بررسی نمودار تغییرات زمانی رواناب نیز نشان داد که در انواع سطح پوشش ها میزان رواناب در دقایق ابتدایی آزمایش با شیب بالایی افزایش یافته و با نزدیک شدن به زمانها‎ی میانی و انتهایی به یک مقدار ثابت رسیده است. این یافته ها حاکی از آن بود که با نزدیک شدن به انتهای آزمایش و اشباع شدن خاک کارایی کاهش رواناب در انواع سطح پوشش ها کمتر شده است. نتایج حاصل از آزمون تجزیه واریانس یک طرفه نیز نشان داد که مقادیر حجم رواناب در تیمار شاهد با تیمارهای مختلف پوشش گیاهی‎ دارای اختلاف معنادار‎ی در سطح یک درصد هستند. در یک نتیجه گیری نهایی می توان بیان نمود که هر سه سطح پوشش گیاهی‎ (۳۵، ۶۵ و ۹۰ درصد) عملکرد مناسبی در کاهش رواناب دارند. لذا برآورد میزان رواناب تولیدی در درصدهای مختلف برای شناخت چگونگی کنترل فرسایش خاک و سیل خیزی و همچنین مشخص کردن بهینه ترین درصد سطح پوشش از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

کلیدواژه ها:

جریان سطحی ، حفاظت آب و خاک ، ضریب رواناب ، یونجه