تحلیل وضعیت ضرب سکه در قلمرو سلجوقیان عراق

ضرابخانه های سلجوقیان عراق مهم ترین جریانی است که از هر لحاظ تاثیر عمیقی بر سکه های این دوره می گذارد. دارالضرب هایی که در شهرها و در بعضی مواقع در آبادی های کوچک قلمرو سلجوقیان عراق دیده می شود، نشانه ای رسمی و روشن و بی چون و چرای گستردگی موقعیت جغرافیایی و نفوذ فرهنگی و هنری بوده است. حکومت سلجوقیان عراق نیز از این قاعده مستثنی نبود. بر همین اساس ضرابخانه های متعددی در این دوره جهت ضرب سکه تشکیل یافت.با تجزیه و تحلیل ضرابخانه های سلاجقه عراق مشاهده می گردد که نظارت بر هر دارالضرب نشانه ای از استقلال فرمانروایان بود. سلاطین این دوره بر روی سکه های خود القاب «السلطان المعظم و السلطان الاعظم» را ضرب می-کردند. تشخیص محل ضرابخانه های این دوران تنها با مطالعه مشخصات آنها امکان پذیر است؛ چرا که نام برخی از شهرها در طول تاریخشان یک یا چند بار تغییر کرده که غالبا نتیجه استیلای بیگانگان است. پژوهش حاضر، به روش تحلیلی - تاریخی با استناد به مطالعات کتابخانه ای وگزینش هدفمند منابع دست اول نشان می دهد که ضرابخانه های حکومت سلجوقیان عراق محدود و نادر بوده است. بنابراین، در پی شناسایی مضامین مسکوکات و همچنین بررسی های اجمالی پژوهشگران، القاب ضرب شده بر روی مسکوکات سلاطین سلاجقه عراق اهمیت و ارزشی دارد که هیچ منبعی به تفصیل، ضرابخانه های این دوران را مورد بحث و بررسی قرار نداده است. بدین ترتیب، مقاله حاضر در رابطه با دارالضرب های سلاجقه عراق، به منظور پی بردن به میزان ضرب مسکوکات که نشانگر وضعیت اقتصاد پولی در قلمروی این دوره است را مورد تحلیل قرار خواهد داد.

کلیدواژه ها:

ضراب خانه ، سلجوقیان عراق ، سکه ، السلطان الاعظم