مروری بر نقش هوش مصنوعی در طراحی و ارزیابی محتوای آموزشی شخصی سازی شده

گذار به سمت پارادایم های یادگیری شخصی سازی شده، نیازمند تحول بنیادین در نحوه طراحی، ارائه و ارزیابی محتوای آموزشی است تا بتوان به نیازها، توانایی ها و علایق منحصربه فرد هر یادگیرنده پاسخ گفت. با این حال، ایجاد و ارزیابی دستی محتوای کاملا شخصی سازی شده در مقیاس بزرگ، با محدودیت های جدی از نظر زمان، هزینه و نیروی انسانی مواجه است. هوش مصنوعی (AI) به عنوان مجموعه ای از فناوری های قدرتمند، پتانسیل قابل توجهی برای غلبه بر این چالش ها و ایفای نقشی کلیدی در چرخه حیات محتوای آموزشی شخصی سازی شده از خود نشان داده است. این مقاله مروری به بررسی جامع نقش دوگانه هوش مصنوعی در فرآیندهای طراحی و ارزیابی محتوای آموزشی متناسب با نیازهای فردی یادگیرندگان می پردازد. در حوزه طراحی، AI می تواند از طریق سیستم های توصیه گر هوشمند به سرپرستی و پیشنهاد منابع موجود کمک کند، با استفاده از هوش مصنوعی مولد (مانند مدل های زبانی بزرگ) به تولید خودکار اجزای محتوایی جدید (مانند توضیحات، سوالات، خلاصه ها) بپردازد، محتوای موجود را به صورت خودکار تطبیق دهد (مانند تنظیم سطح دشواری یا ترجمه) و توالی بهینه ای از موضوعات یادگیری را برای هر فرد تعیین کند. در حوزه ارزیابی، AI از طریق تحلیل یادگیری (Learning Analytics) به سنجش میزان اثربخشی و درگیری یادگیرندگان با محتوا کمک می کند، کیفیت محتوا را از نظر معیارهایی چون خوانایی، دقت (با محدودیت) و سوگیری بررسی می نماید و بازخوردهای کیفی یادگیرندگان را در مقیاس بزرگ تحلیل می کند. با وجود این پتانسیل ها، چالش هایی نظیر تضمین کیفیت و دقت محتوای تولید شده توسط AI، حفظ اصالت پداگوژیکی، جلوگیری از تقویت سوگیری ها، مسائل مربوط به مالکیت معنوی و ملاحظات اخلاقی پیرامون استفاده از داده های یادگیرنده، نیازمند توجه جدی هستند. این مقاله ضمن تشریح مبانی نظری، به تحلیل کاربردها، مزایا و محدودیت های AI در این حوزه پرداخته و بر ضرورت پیاده سازی محتاطانه و نقش حیاتی نظارت انسانی تاکید می کند.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، طراحی ، ارزیابی ، محتوای آموزشی ، شخصی سازی شده ، مدارس