بررسی پیامدهای محیطزیستی کاهش ورودی رودخانه هیرمند بر تالاب هامون، با تاکید بر تنوع زیستی

تالاب هامون در سال ۱۷۹۱ به عنوان یک تالاب بین المللی در فهرست کنوانسی ون رامسر ثبت شده است. پناهگاه حیات وحش هامون دربرگیرنده اراضی مسطحی است که به صورت گودال وسیعی محدوده مجموعه تالاب های هامون را تشکیل می دهد. بر اساس برآوردهای انجام شده، در زمان پرآبی تالاب هامون، ۴۳ گونه پستاندار، ۱۸۳ گونه پرنده، ۴۴ گونه خزنده، ۷ گونه از دوزیستان، ۲۲ گونه ماهی و ۵۵ گونه گیاهی در تالاب و حواشی آن ثبت شده است. گونه های ثبت شده جهت تامین پناهگاه و همچنین منبع غذایی وابسته به این تالاب هستند. در کنار انواع آبزیانی که در زمان پرآبی تالاب هامون، در سرتاسر آن پراکنده هستند، ماهی Schizothorax zarudnyi که تنها گونه بومی هامون است، نیز زیست می کند. در این ناحیه همچنین ۵۵ گونه گیاهی از سه فرم رویشی درختی و درختچه ای، بوته ای و علفی نیز شناسایی شده است که در محدوده تپه های شنی، انواع گونه های ماسه دوست رشد کرده و گونه های شورپسند و مقاوم به خشکی نیز در حواشی تالاب و شوره زارها رویش دارند. همچنین تنوعی از گونه های خزنده نیز در پناهگاه حیات وحش هامون ثبت شده است. با توجه به خشکسالی های پی در پی و از بین رفتن کامل تالاب بین المللی هامون، تنوع زیستی غنی منطقه به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و تعداد اندکی از آنها که مقاوم به خشکی هستند، باقی مانده است. آنچه مسلم است از بین رفتن تالاب موجب تغییر مسیر مهاجرت پرندگان شده است. پرندگان آبزی که مستقیما وابسته به بدنه آبی هستند، دیگر در منطقه مشاهده نمی شوند. جمعیت عظیمی از انواع پستانداران بویژه گراز وحشی مجبور به مهاجرت شده و به طور کلی در سطح منطقه سیستان مشاهده نمی شود. لذا از آنجاییکه مطالعه کامل و جامعی در خصوص تنوع زیستی و تاثیر خشکسالی منطقه بر آن صورت نگرفته است، بررسی های الزم جهت برآورد جمعیت گونه های گیاهی و جانوری موجود و مقایسه آن با شرایط ترسالی می تواند نتایج مناسبی را جهت تعیین وضعیت تنوع موجودات منطقه فراهم سازد.

کلیدواژه ها:

پرندگان ، پستانداران ، ماهیان ، زیستگاه ، تهدید