تحلیل حقوقی نظریه های مربوطه در راستای پذیرش قاعده لاضرر در فقه امامیه و حقوق ایران

قاعده ی لاضرر به معنای نفی ضرر به عنوان یک قاعده فقهی است. قاعده ی لاضرر یکی از قواعد مشهور و مهم است که در باب فقهی کاربرد زیادی دارد و می توان با توجه به منابع چهار گانه فقه به آن استناد کرد، این منابع چهار گانه فقه که شامل: آیات قرآن، دلایل عقلی، روایات و احادیث وسیره عقلا می باشد که بر قاعده ی لاضرر دلالت دارند. برخی از تحلیل گران و محققان تاریخ بشریت می گویند قاعده ی لاضرر تحت عنوان (عدم جواز سوء استفاده از حق) بیان شده است. و همچنین در اصول ۴۰ و ۴۳ قانون اساسی ایران هم آمده است که ضرر رساندن به دیگری ممنوع است. قاعده ی لاضرر با دیگر قواعد فقهی با عنوان قواعد فقه و اصول فقه بحث می شود. امروزه اکثر اساتید دانشگاهی و حقوقدانان برجسته در مورد قاعده ی لاضرر نظریاتی را بیان کرده اند که در این تحقیق به چند مورد از آن ها اشاره خواهیم کرد و نظریات آن ها را بررسی و ارزیابی می کنیم. در این مقاله ابتدا به پیشینه ی قاعده ی لاضرر و سپس مستندات قاعده ی لاضرر، معنای ضرر و ضرار، نظریه های فقهی قاعده ی لاضرر، نظریه نفی حکم ضرری، نظریه ی ارث وارث مسلم از مورث کافر و ارزیابی آنها و دیگر نظریه ها می پردازیم. این مقاله به صورت تحقیقی، توصیفی و نظری بیان شده و روش گرد آوری اطلاعات به دست آمده با استفاده از کتب، مقالات و پایان نامه های حقوقی می باشد. در پایان شایان ذکر است که این مقاله مورد توجه دانشجویان حقوق مفید و موثر واقع شود.

کلیدواژه ها:

مبنای مسئولیت مدنی ، قاعده ی لاضرر ، نفی حکم ضرری ، احکام فقهی ، نظریه مسئولیت محض