تازیدن؟ تاسیدن؟ ناهیدن؟

در این مقاله به بررسی یکی از ابیات دشواریاب شاهنامه پرداخته شده و پس از بررسی وجوه دشواریاب بودن معنی آن، با ترجیح ضبط قدیم ترین نسخ، کوشش شده است تا علل تصحیف و تحریف آن توسط کاتبان و مصححان شاهنامه بررسی شود. با بررسی های صورت گرفته روشن خواهد شد که صورت اصیل بیت مورد نظر، بر خلاف گفته غالب مصححان و هماهنگ با ترجیح مصطفی جیحونی، «سر سرکشان اندرآمد به خواب/ ز تازیدن بادپایان بر آب» (از حرکت سریع [اما نرم] اسبان روی آب، جنگ آوران خواب آلود شدند) است و صورت های «تاسیدن» و «ناهیدن» که دیگران پیش نهاد کرده اند مصحف و محرف است. همچنین نشان داده خواهد شد که مطابق نظر جیحونی، بیت پس از این بیت در دستنویس های شاهنامه، که در چاپ های مسکو و خالقی مطلق به حاشیه رفته، اصیل است و یکی از شواهد قدیم اشاره به «بازی خیال» به شمار می رود.

کلیدواژه ها:

تازیدن ، تاسیدن ، ناهیدن ، شاهنامه ، تصحیح متن ، ضبط دشوارتر ، ابیات الحاقی ، بازی خیال