بررسی مفهوم یوگا در متن تتورته سوتره

سنت «یوگا» پدیده رایج معنوی در شبه قاره هند است که بیش از دو هزار سال تداوم یافته است. نظام های فلسفی متفاوت و اصول و اندیشه های مختص هر سنت، موجب شکل گیری اعمال و ایده های یوگایی متمایزی شده است. آیین جاین نیز مانند دیگر ادیان با خاستگاه هندی، اهمیت زیادی به یوگا و مراقبه در جایگاه ابزار رسیدن به پیشرفت معنوی و رهایی می دهد. این آیین دارای مفهوم و تعریف متفاوتی از یوگا در برابر هندوئیزم است. در میان متون مهم این آیین، متن تتورته سوتره نوشته آچاریه اوماسوامی از کهن ترین و مهم ترین متون جاینی است که به همه جوانب این آیین به ویژه موضوع یوگا می پردازد. اوماسوامی در این متن، یوگا را نوسان و جنبش روح بیان می کند که در نتیجه فعالیت سه عنصر ذهن، قوه ناطقه و جسم ایجاد می شود. این نوسان موجب جذب ماده کرمه به روح می شود. با حذف یوگا، توقف ورود کرمه و رهایی از اسارت برای روح به همراه می آید. اوماسوامی در این اثر یوگا را از حالت خنثی درمی آورد و آن را به دو نوع خوب و بد دسته بندی می کند. این مقاله در پی بررسی رابطه یوگا با کرمه، شهوات، اهیمسا، اسارت روح و توقف آن، مراقبه و رهایی است. اوماسوامی در این متن از مراقبه صحبت می کند و آن را یکی از شش ریاضت درونی و دارای چهار قسم می داند. دو دسته اول را علت اسارت و دو مورد بعدی را موجب رهایی می داند.این پژوهش تلاشی برای درک صحیح مفهوم یوگا در آیین جاینی به روش توصیفی - تحلیلی است.

کلیدواژه ها:

تتورته سوتره ، یوگا ، کرمه ، مراقبه ، رهایی ، جاین