مناسبات سیاسی سیستان و مکران از سده سوم تا سده ششم هجری قمری

سیستان و مکران در سده سوم تا ششم هجری در جنوب شرق سرزمین های خلافت شرقی و در منطقه ثغور محسوب می شدند. در آن دوره تاریخی وسعت سرزمینی ایالت های سیستان و مکران بسیار گسترده تر از امروز بود. در ابتدای سده سوم هجری سیستان تحت تسلط طاهریان قرار گرفت. در اواسط قرن سوم صفاریان به مرکزیت سیستان بر بخش های وسیعی از ایران از جمله مکران حکومت نمودند. با روی کار آمدن سامانیان و به دنبال آن ترکان غزنوی و سلجوقی، تکاپوهای آنان برای تسلط بر سیستان و مکران آغاز گردید. از طرفی آل بویه در قرن چهارم به نواحی غربی مکران کشورگشایی داشتند. تکاپوهای این چنینی برای تسلط بر سیستان و مکران و مقاومت ملوک بازمانده صفاری در سیستان و حاکمان مکران برای استقلال سیاسی شان، مناسبات سیاسی پیچیده ای را در منطقه ایجاد کرده بود. از طرفی جاده ادویه و شعبه های متعدد آن نیز شرایط مناسبات دوجانبه میان سیستان و مکران را تسهیل تر می نمود. از این رو، بررسی مناسبات سیاسی مکران و سیستان در این دوره جای واکاوی و تحقیق دارد. با روی کار آمدن صفاریان در سیستان در قرن سوم و بعد از آن، ملوک سیستان در صدد تسلط بر مکران بودند، اما حاکمان مکران تلاش می کردند این منطقه را خودشان اداره کنند. بسیاری از تهاجمات ترکان به مکران از مسیر سیستان انجام می­شد و بسا اوقات برخی حاکمان سیستان در نتیجه فشار اقوام مهاجم یا دسته بندی های داخلی، به مکران پناهنده می ­شدند. هدف این نوشتار تبیین مناسبات سیاسی سیستان و مکران از قرن سوم تا قرن ششم هجری است. این تحقیق به شیوه توصیفی-تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام گرفته است. دستاورد این تحقیق آشنایی با تجارب مفید مناسبات سیستان و مکران از سده سوم تا ششم و استفاده از آن تجارب در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های پیش روی استان سیستان و بلوچستان است.

کلیدواژه ها:

سیستان ، مکران ، مناسبات ، سیاسی ، جاده ادویه ، سده سوم ، سده ششم