تصحیح ابیاتی از نظامی گنجه ای در چاپ های لیلی و مجنون و هفت پیکر

سال انتشار: 1404
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 64

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_NOSK-4-1_009

تاریخ نمایه سازی: 20 فروردین 1404

چکیده مقاله:

به رغم کوشش هایی که تا امروز در تصحیح انتقادی لیلی و مجنون نظامی گنجه ای صورت گرفته است متن این منظومه همچنان نیازمند بازبینی نسخه های کهن و تصحیح مجدد است. تصحیحاتی که پس از پژوهش برتلس در آکادمی اتحاد جماهیر شوروی و شرح و تصحیح وحیددستگردی صورت گرفته عمدتا حاصل تحقیق ایشان را بازنشرکرده اند مثل اینکه برخی مصححان، ضبط عین نسخه های آنان را تکرارکرده اند یا در برخی موارد با اعتماد به خوانش ایشان تلاش کرده اند قرائت و خوانش دور و ناراست آنان را شرح و توجیه کنند. در این مقاله پنج مورد از ضبط های اشتباه یا ناقص و نادرست در چاپ های برتلس و وحیددستگردی را بررسی کرده ایم. نتیجه تحقیق نشان می دهد باید در ضبط های نسخه های مورد استفاده وحیددستگردی و برتلس تا پیداشدن نسخه یا نسخه های بهتر و کهن تر باتردید نگریست زیرا وجود سهو و خطا در خوانش آنان محتمل است. در این مقاله از ضبط «گلاله خاک» به جای «گلاله تاک» به صورت مستند دفاع شده است. در یک مورد از تصحیف یا خوانش خطا در مورد «زق» به صورت های «رق، دق و ره» در نسخه ها و متن های چاپی یادشده است. در یک بیت نیز پیشنهادشده به جای خوانش «آزرم» واژه نزدیک بدان به صورت «آزم» در متن قرارگیرد. در بیتی دیگر نیز از ضبط های تابه/ ناوه/ یاوه/ ناقه، با استناد به متن منظومه و سابقه «ناقه بر بام جستن» در داستان ابراهیم ادهم و «گوساله بر بام بردن» کنیزک بهرام گور به عنوان کارهای شگفت و غیرعادی، تعبیر «ناقه از بام به زیرآوردن» برای متن برگزیده شده است. ضبط جفته خوری یا جفته خون در متن های چاپی با تصحیح قیاسی به صورت چشته خوری تصحیح شده است.

کلیدواژه ها:

"منظومه لیلی و مجنون" ، "نظامی گنجه ای" ، "هفت پیکر» ، "آز" ، "زق" ، "ناقه از بام به زیر آوردن"

نویسندگان

تیمور مالمیر

استاد زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، کردستان، سنندج، ایران.

منور جان

دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ابی الخیر، ایرانشاه، ۱۳۷۰، بهمن نامه، تصحیح رحیم عفیفی، ...
  • اسدی طوسی، ابومنصور احمد بن علی، ۱۳۶۵، لغت فرس، تصحیح ...
  • انزابی نژاد، رضا، ۱۳۷۱، «طرح چند بیت قابل تامل از ...
  • برهان، محمد حسین خلف تبریزی، ۱۳۷۶، برهان قاطع، تصحیح محمد ...
  • برومندسعید، جواد، ۱۳۸۵، دگرگونی های آوایی واژگان در زبان فارسی ...
  • بیرونی، ابوریحان،۱۳۷۰، کتاب الصیدنه فی الطب، تصحیح عباس زریاب، چاپ ...
  • جلیلیان، عباس، ۱۳۸۵، فرهنگ باشوور (کردی- کردی- فارسی)، چاپ اول، ...
  • حسن دوست، محمد، ۱۳۹۵، فرهنگ ریشه شناختی زبان فارسی، چاپ ...
  • حسنوند، رضا، ۱۳۹۰، واژه نامه مختصر زبان لکی، چاپ اول، ...
  • خاقانی شروانی، افضل الدین بدیل بن علی نجار، ۱۳۶۸، دیوان، ...
  • خطیبی، ابوالفضل، ۱۳۹۰، «همه تا در آز رفته فراز (یک ...
  • دوستخواه، جلیل، ۱۳۸۰، حماسه ایران یادمانی از فراسوی هزاره ها ...
  • دهخدا، علی اکبر، ۱۳۷۷، لغت نامه، تهران: دانشگاه تهران ...
  • سعدی، مصلح بن عبدلله، ۱۳۹۲، بوستان سعدی، تصحیح و توضیح ...
  • سعیدی سیرجانی، علی اکبر، ۱۳۶۷، «عذر گناه (لیلی و مجنون ...
  • شایگان فر، حمیدرضا، ۱۳۹۳، «نقد تصحیح خمسه نظامی به کوشش ...
  • صادقی، علی اشرف، ۱۳۸۰، مسائل تاریخی زبان فارسی، چاپ اول، ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین محمد، ۱۳۶۶، تذکره الاولیاء، تصحیح محمد استعلامی، ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، ۱۳۸۶، شاهنامه، تصحیح جلال خالقی مطلق، چاپ اول، ...
  • قزوینی، محمد، ۱۳۲۳، «تحقیق در اشعار حافظ: بعضی تضمین های ...
  • مولوی، جلال الدین محمد، ۱۳۶۷، کلیات شمس تبریزی، تصحیح بدیع ...
  • میرمجربیان، لیلا، ۱۴۰۱، «نقد شروح لیلی و مجنون نظامی»، کاوش ...
  • نظامی گنجه ای، الیاس بن یوسف، ۱۳۶۳الف، لیلی و مجنون، ...
  • نظامی گنجه ای، الیاس بن یوسف، ۱۹۶۵، لیلی و مجنون، ...
  • نظامی گنجه ای، الیاس بن یوسف، ۱۳۶۹، لیلی و مجنون، ...
  • نظامی گنجه ای ، الیاس بن یوسف، ۱۳۶۳ب، هفت پیکر، ...
  • نظامی گنجه ای ، الیاس بن یوسف، ۱۹۳۴، هفت پیکر، ...
  • نظامی گنجه ای ، الیاس بن یوسف، ۱۳۸۰، هفت پیکر، ...
  • نظامی گنجه ای، الیاس بن یوسف، ۱۳۸۹، هفت پیکر، تصحیح ...
  • نظامی گنجه ای، الیاس بن یوسف، ۱۳۹۹، خمسه نظامی گنجه ...
  • هادی، روح الله، ۱۳۸۴، «تاملی در ابیاتی از هفت پیکر ...
  • نمایش کامل مراجع