ارزیابی دست نویس کهنی از دیوان انوری و تصحیح ابیاتی بر اساس آن

موضوع این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته، ارزیابی یکی از کهن ترین دست نویس های شناخته شده دیوان انوری و تصحیح ابیاتی بر اساس این نسخه و با رجوع به سیزده دست نویس کهن دیگر است. مسئله اصلی پژوهش، نقد و تحلیل نسخه شماره ۴۱۱۳ و تبیین جایگاه آن در تصحیح انتقادی دیوان انوری است. با اینکه آغاز و انجام این دست نویس افتاده و در میانه اوراقی از آن مفقود یا جابجا شده است، اما از قرائنی چون خط و کتابت و به خصوص اشتمال بر ضبط های اصیل، می توان آن را یکی از کهن ترین دست نویس های دیوان انوری به شمار آورد، این نسخه با اشتمال بر ۸۵ قصیده، ۱۴۵ قطعه و ۸ رباعی و با ۴۲۳۴ بیت، کمتر از یک سوم دیوان شاعر را در بردارد. کاتب، اشعار را بر اساس دسته بندی موضوعی تدوین کرده است که این امر و برخی عناوین منحصر به فرد، شان سرود اشعار و هویت ممدوحان را روشن می گرداند و به فهم درست تر سخن شاعر کمک می کند. این پژوهش نشان می دهد که نسخه یاد شده از نظر اشتمال بر ضبط های اصیل، یکی از مهم ترین دست نویس های دیوان انوری است و با کمک آن می توان صورت درست بسیاری از ابیات دیوان شاعر را روشن کرد و دریافت که چگونه ضبط های اصیلی چون «حس خیال» به «حسن و جمال»؛ «تو آنی» به «تو توانی»؛«مرد و مخنث» به «هر دو مخنث»؛ «با سر پی شدن» به «پی سپری شدن»؛«ابر قضا» به «امر قضا» و «در ریش خشک» به «درویش خشک» در برخی از دست نویس ها و چاپ های دیوان تبدیل و تحریف گشته است.

کلیدواژه ها:

دیوان انوری ، نسخه های خطی ، دست نویس شماره ۴۱۱۳ ، تصحیح انتقادی ، ضبط صحیح