بررسی تاثیر انعطاف پذیری در برنامه درسی بر خودتنظیمی تحصیلی دانش آموزان

در دهه های اخیر، یکی از دغدغه های اصلی نظام های آموزشی، ارتقای مهارت های خودتنظیمی تحصیلی در دانش آموزان به منظور افزایش کیفیت یادگیری و استقلال در فرآیند آموزش بوده است. خودتنظیمی تحصیلی به مجموعه ای از فرایندهای شناختی، فراشناختی، انگیزشی و رفتاری اطلاق می شود که یادگیرنده از آن ها برای تنظیم اهداف، نظارت بر پیشرفت، و ارزیابی عملکرد خود استفاده می کند. در این راستا، انعطاف پذیری در برنامه درسی به عنوان عاملی موثر در حمایت از خودتنظیمی تحصیلی شناخته شده است، زیرا امکان انتخاب، سرعت یادگیری، و سبک های متنوع را برای دانش آموزان فراهم می سازد.هدف این مقاله، بررسی رابطه بین میزان انعطاف پذیری در برنامه های درسی و رشد مهارت های خودتنظیمی تحصیلی دانش آموزان است. روش تحقیق، توصیفی–همبستگی بوده و جامعه آماری شامل دانش آموزان دوره متوسطه دوم در مدارس دولتی شهر تهران بوده است. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استاندارد خودتنظیمی پینتریچ و مقیاس محقق ساخته سنجش انعطاف پذیری برنامه درسی استفاده شد.نتایج نشان داد که بین مولفه های انعطاف پذیری (تنوع محتوایی، اختیار در انتخاب تکالیف، امکان یادگیری فردی سازی شده، و زمان بندی منعطف) با ابعاد خودتنظیمی تحصیلی (تعیین هدف، خودنظارتی، کنترل تلاش، راهبردهای شناختی و فراشناختی) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. یافته ها تایید می کنند که برنامه درسی منعطف، نه تنها به افزایش انگیزش یادگیری و احساس مالکیت نسبت به فرایند یادگیری کمک می کند، بلکه باعث تقویت خودنظمی تحصیلی در دانش آموزان می شود.بنابراین، توصیه می شود که طراحان برنامه درسی با کاهش سخت گیری ساختاری، گنجاندن مسیرهای یادگیری متنوع، و فراهم کردن فرصت های انتخاب و تعامل، زمینه رشد خودتنظیمی را در دانش آموزان تقویت کنند.

کلیدواژه ها:

انعطاف پذیری برنامه درسی ، خودتنظیمی تحصیلی ، یادگیری مستقل ، راهبردهای شناختی ، انگیزش درونی