نظریه «نظام حق» چارچوب نظری برای الهیات عملی

امتدادبخشی الهیات در ساحت عمل نیازمند یک چارچوب نظری است. پرسش محوری تحقیق حاضر این است که براساس آموزه های قرآنی، چگونه می توان یک چارچوب نظری برای الهیات عملی تدوین نمود؟ برای پاسخ تلاش می کنیم با بهره مندی از ظرفیت اندیشه های حکمی حکیمان مسلمان، نظریه های مختلف و متفرق ایشان را ذیل یک کلان نظریه با عنوان «نظام حق» تبیین کنیم. «حق» به مثابه بنیادی ترین وجه موجودات (و جهان) از طرفی ناظر به نظام درونی موجودات است و از طرف دیگر، ناظر به ارتباط منظومه وار هر شیء با دیگر موجودات عالم. امتیاز «نظریه نظام حق» به عنوان یک چارچوب نظری برای تدوین «الگوی عملی» این است که ظرفیت دارد تا بهترین الگوی زیست فردی و اجتماعی برای کامیابی و موفقیت انسان در کنش ها و نیل به اهداف ممکنش باشد و نهایتا [روش مناسب] برای دست یابی به آرامش و سکینه (این تمنای همیشگی بشر) را ارائه دهد. مسیر دسترسی به این الگوی عملی از رهگذر «هستی شناسی حق بنیاد» می گذرد. جهت روشن شدن ظرفیت های انضمامی و عملی گسترده این نظریه برای تدوین الگوی عملی، چهار نمونه از امتدادهای عملی این نگرش که توسط حکیمان مسلمان ارائه شده، در بخش پایانی مقاله تبیین می شوند. مهم ترین دستاورد این مقاله (نظریه) را می توان به کارگیری مجموعه میراث قویم و متین سنت حکمت نظری اسلامی (هستی شناسی قرآنی و عرفانی و برهانی) ذیل «یک کلان نظریه واحد» معطوف به بهره مندی حداکثری در حکمت عملی عنوان کرد.

کلیدواژه ها:

حق ، نظام حق ، هستی شناسی حق بنیاد ، حق مخلوق به ، سرشت جهان